ZÜRİH - İsviçre nüfusu Avrupa'daki diğer tüm ülkelerden daha hızlı artıyor. Geçen yıl yaklaşık 100.000 kişi göç ederek ülke nüfusunu 9 milyonun üzerine çıkardı. Bu durum yoğunluk stresine, konut sıkıntısına ve kiraların yükselmesine neden oluyor. Sağlık masrafları ve elektrik fiyatları da soruna tuz biber ekiyor. Giderek daha fazla insan sınıra ulaşıldığını düşünüyor. İsviçre ekonomisi geniş kapsamlı büyüyor. Pek çok insan bireylerin refahının azaldığını bile düşünüyor. 1980'ler ve 1990'lardaki mutlu doğum oranlarının artması bile durumu çok daha iyi olabileceğini gösteriyor.

Zürih Kantonu Ekonomik İşler Ofisi (AWI), Zürih ve İsviçre'de refahın on yıllar boyunca nasıl geliştiği sorusunu araştırdı. AWI Ekonomi Müdürü Luc Zobrist yaptığı açıklamada, "Son 30 yılda refahtaki artış önemli ölçüde hafife alındı" dedi.

Refah artışı yerine daha fazla boş zaman

Enflasyondan arındırıldığında, Zürih'in gayrisafi yurtiçi hasılası (GSYH) 1991-2022 yılları arasında yılda ortalama yüzde 1,8 oranında büyüdü. Aynı dönemde, enflasyona göre düzeltilmiş kişi başına düşen GSYH 81.000 franktan 104.000 franka yükseldi - yani yılda yüzde 0,8 oranında arttı. Buna kıyasla, İsviçre genelindeki büyüme son 15 yılda biraz daha yüksek oldu, bu da Zürih ile aradaki farkın daraldığı anlamına geliyor.

2022 yılında İsviçre'de kişi başına düşen GSYH 84.700 CHF idi. Ancak veriler, Zürih'te kişi başına düşen ekonomik büyümenin yeni milenyumda önemli ölçüde yavaşladığını da gösteriyor. Bu durum, kantondaki göçü önemli ölçüde hızlandıran kişilerin serbest dolaşımının yürürlüğe girmesiyle neredeyse aynı zamana denk geliyor. Zobrist, "Bu, sadece genişlik olarak büyüdüğümüz izlenimini veriyor" diyor. Ancak, belirleyici bir faktör genellikle unutuluyor. Örneğin, çalışma saati başına GSYİH 30 yılda yüzde 39 artmıştır ki bu da kişi başına yüzde 28'lik büyümeden çok daha fazladır. Ülke çapında bir karşılaştırma yapıldığında aradaki fark daha da büyüktür: yüzde 29'a kıyasla yüzde 45. "Yani insanlar saat başına önemli ölçüde daha fazla kazanıyor ama aynı zamanda daha az çalışıyor. Bu aynı zamanda bir refah artışıdır" diyor Zobrist.

Zürih'te kişi başına düşen çalışma saati yılda 80 saat azalmıştır. Bu, kent sakinlerinin haftada neredeyse yarım öğleden sonra boş zaman kazandığı anlamına geliyor. İsviçre genelinde boş zaman kazancı yüzde 50 daha fazla olmuştur. Kadın istihdamındaki keskin artış göz önüne alındığında bu durum şaşırtıcıdır. İstihdam son yıllarda artmıştır. Nasıl oluyor da kişi başına daha az saat çalışılıyor? Zobrist, "Tam zamanlı çalışanlar için haftalık çalışma saatleri düşmüş ve tatil günlerinin sayısı artmıştır" diye açıklıyor.

Çalışılan saat başına GSYH açısından bakıldığında, Zürih'teki refah son 30 yılda her yıl yüzde 1,1 oranında artmıştır. Bu da ekonomik büyümenin yüzde 58'inin daha yüksek üretkenlikten ve sadece yüzde 42'sinin artan nüfustan kaynaklandığı anlamına gelmektedir. Bir finans merkezi olarak Zürih, 2007'deki küresel mali krizin sonuçlarından çok daha fazla zarar görmüş olsa da, nüfus artışının ekonomik büyümedeki payı o zamandan bu yana - son iki yıl henüz hesaba katılmamış olsa da - azalmıştır. İsviçre'nin geri kalanında işler Zürih'e kıyasla biraz daha iyi görünüyor: Burada ekonomi nüfusa oranla daha güçlü bir şekilde büyümüştür.

Maaşlar büyümeden bu kadar faydalandı

Sonuçta işgücü için belirleyici olan, çalışma saatlerindeki azalmanın yanı sıra bu büyümenin ne kadarının ücretlere yansıdığıdır. ETH Zürih'teki KOF İsviçre Ekonomi Enstitüsü tarafından yapılan hesaplamalara göre, son yıllarda İsviçre'deki GSYİH büyümesinin neredeyse yüzde 60'ı işgücünün cebine girmiştir.

Çalışılan saat başına gelir 1991'den bu yana reel GSYİH ile neredeyse aynı oranda gelişmiştir. Gelir dağılımında da çok az değişiklik olmuştur. Fiyat artışlarının birçok sektörde reel ücret kayıplarına yol açtığı son iki üç yıl hariç. Koronavirüs pandemisi, tedarik zinciri sorunları ve Ukrayna'daki savaş küresel ekonomiyi ve İsviçre'yi olumsuz etkiledi ve bazı durumlarda etkilemeye devam ediyor. Sonuç olarak, İsviçre ekonomisi aslında son iki yılda daha geniş çapta büyüdü. Büyümede mini bir kriz. Ancak geçmişte İsviçre ekonomisi çok daha büyük krizlerden birkaç yıl içinde kurtulmuştur.

Uzun vadeli perspektife geri dönecek olursak: son yıllarda refahın şimdiye kadar göz ardı edilen bir başka etkisi daha oldu: İsviçreliler bugün sadece 30 yıl öncesine kıyasla daha fazla şeye sahip olmakla kalmıyor. Zobrist, "Ayrıca, GSYİH tarafından ancak kısmen yakalanabilen birçok mal ve hizmetin çok daha yüksek kalitesinden de yararlanıyorlar" diyor. Örneğin, eskiden evlerde Brockhaus ansiklopedilerinin tamamı bulunurdu. Bugün ise insanlar örneğin Wikipedia üzerinden bilgiye ücretsiz olarak erişebiliyor. Akış portalları sayesinde müziğe erişim de çok daha kolay ve ucuz hale geldi.