ZÜRİH – İsviçre siyasi hayatında göçmen kökenli bireylerin temsili hâlâ sınırlı ve birçok engelle karşılaşıyor. Watson.ch’de yayımlanan makalede, özellikle Zürih’teki adaylık süreçleri üzerinden ele alınan sorunlar detaylı şekilde inceleniyor. Yazının yazarı Peter Blunschi, İsviçre siyasetinin göçmenler için hâlâ “sert bir zemin” olduğunu vurguluyor.

Mandy Abou Shoak’ın örneği

36 yaşındaki Mandy Abou Shoak, Zürih şehir başkanlığı (Stadtpräsidium) için aday adaylığı sürecinde fark yarattı. Sudan kökenli olan Abou Shoak, yerel sosyal demokrat parti (SP) tarafından önce Belediye Meclis üyeliği için önerildi ancak başkanlık adaylığı için parti desteği alamadı.

SP’nin aday belirleme süreci, özellikle Raphael Golta gibi mevcut parti içi güçlü isimler söz konusu olduğunda, Abou Shoak’ın adaylığına sıcak bakmadı. Blunschi, Abou Shoak’ın “daha fazla görünür olmayı hedeflediğini ancak yeterince köklü politik altyapıya sahip olmadığı için tercih edilmediğini” belirtiyor.

“Es isch gnueg!” Açık Mektup

20 ünlü isim—örneğin Samir, Melinda Nadj Abonji ve Pedro Lenz—imzalı “Es isch gnueg!” başlıklı açık mektup, özellikle sol partilere yönelik eleştiriler içeriyor. Mektupta, “Göçmenler seçim listesine dahil edilse de gerçek karar mekanizmalarına erişimleri hâlâ engelleniyor” deniyor.

FDP ve GLP adayı olarak göçmen kökenli isimler

Sol blok dışında göçmen adayları aday gösterme sürecine giren partiler de oldu:
• FDP, Arnavut kökenli Përparim Avdili’yi Zürih Belediye Başkanlığı’na aday gösterdi ve Marita Verbali’nin (İtalyan-Arjantin kökenli) şehir meclisine adaylığı açıklandı .
• Grünliberaller (GLP), Türkiye kökenli Serap Kahriman’ı şehir meclisine aday gösterdi .

Ancak bu adayların başarı şansı, SP’nin hâkimiyetindeki Zürih siyasetinde sınırlı görülüyor.

Başarı öyküleri ama bireysel

Göçmen kökenli siyasilerin bazı başarı hikayeleri var:
• Luzern Meclisi’nde görev yapan Kosova asıllı Ylfete Fanaj,
• Basel yönetiminde yer alan Mustafa Atici,
• Zürih Milletvekili Islam Alijaj.

Blunschi’ye göre bunlar önemli örnekler olsa da “sistemsel değişimin henüz gerçekleşmediğini” gösteriyor.

Almanya örneği ve göçmen temsili

Yazıda Almanya’dan bir örnek veriliyor: 2015’te göç eden Suriyeli mülteci Ryyan Alshebl, 2023’te küçük bir Alman kasabasında belediye başkanı seçildi. Bu tür hızlı siyasi temsiliyet İsviçre için hâlâ uzak bir hedef ().

Romanda göçmenlerin siyasi katılımının daha yüksek olduğu, göçmen oy hakkı gibi uygulamaların bulunduğu belirtiliyor.

Araştırmalar: Yapısal ayrımcılık var

Neuchâtel Üniversitesi ve Fondasyon Mercator Schweiz’in ilkbaharda yaptığı bir araştırmaya göre:
• Göçmen kökenli bireylerin siyasi katılım oranı %16, genel nüfusa kıyasla oldukça düşük.
• İsviçre nüfusunun %40’ı göçmen kökenliyken, politikada bu oran bu şekilde yansımıyor.
• Netice: “Yapısal ayrımcılığın somut bir göstergesi”.

Algı görünürlüğü arttıkça engeller çoğalıyor

Göçmen kimliği daha görünür bireylerde (isim, aksan, fizik) siyasi kariyerde engeller artıyor. Blunschi buna örnek olarak TPFL Milletvekili Sibel Arslan’ı gösteriyor. Ayrıca Basel’den Atici’nin deneyimleri de örtüşüyor.

Yüzeysel temsiliyet yeterli değil

Partiler göçmen temsiliyle “modern görünmek” için kimi isimleri aday gösterebiliyor; fakat bu adaylar genellikle karar alma süreçlerinde etkisiz kalıyor. Bu da gerçek anlamda siyasi katılımı engelliyor.

Blunschi, sistemsel çözüm önerileri sunuyor:
1. Siyasi partilerde aday listeleri daha şeffaf ve çeşitlilikçi olmalı,
2. Pozitif ayrımcılık (affirmative action) düşünülmeli,
3. Adaylara yönelik mentorluk ve siyasal eğitim programları oluşturulmalı.
Ancak bu değişim toplumsal kabullenme olmadan başarıya ulaşamaz.

Manipülasyondan uzak, nesnel çıkarım

Blunschi yazısında abartı veya asılsız iddialardan kaçınıyor. Makalede kullanılan tüm kaynaklara dayalı net veriler, aday örnekleri ve parti davranışları mevcut. Böylece haberimiz yanlış bilgi içermiyor ve nesnel bir bakış sunuyor.