BERN – Kahvaltı denince ilk akla gelen gıdalar arasında yer alan yumurta, meyve suyu, tereyağı ve çiğ sebzeler yıllardır “sağlıklı mı değil mi” tartışmalarının merkezinde yer alıyor. İsviçre’de yayımlanan bir analiz, bu konudaki 7 yaygın inanışı masaya yatırdı ve bilimsel araştırmalarla destekli veriler sundu.

1. Tereyağı ve hayvansal yağlar kanser yapar mı?
Hayır, mevcut bilimsel veriler bunu desteklemiyor. 2,3 milyon kişinin dahil olduğu 21 araştırmanın değerlendirildiği bir meta-analize göre, hayvansal yağ tüketimi doğrudan bağırsak kanseriyle ilişkilendirilemiyor. Hatta ölçülü tüketimin (günde 40 gramın altında) koruyucu etkileri olabileceği belirtiliyor.

2. Yumurta kolesterolü yükseltir mi?
Eskiden kolesterol ile ilişkilendirilen yumurtanın zararlı olduğu düşünülüyordu. Ancak güncel bulgular, kandaki kolesterol seviyelerinin beslenmeden ziyade genetik faktörlerden etkilendiğini gösteriyor. Sağlıklı bireyler için günde 1 yumurta tüketmek sorun teşkil etmiyor.

3. Çiğ sebze mi daha sağlıklı, pişmiş mi?
Her iki formun da avantajları var. C vitamini gibi bazı vitaminler çiğ halde daha çok korunurken, domatesteki likopen gibi maddeler pişirme işlemi sonrası vücut tarafından daha iyi emilebiliyor. Dengeli bir kombinasyon öneriliyor.

4. Meyve suları masum mu?
Doğal meyve suları dahi yüksek oranda fruktoz içerdiği için, fazla tüketildiğinde kan şekerini hızla yükseltiyor. Uzmanlar, meyve sularının suyla seyreltilerek ve sınırlı miktarda tüketilmesini tavsiye ediyor.

5. Tüm karbonhidratlar zararlı mı?
Hayır. Basit karbonhidratlar (beyaz ekmek, şekerli gıdalar) kilo alımına sebep olabilirken, kompleks karbonhidratlar (tam tahıl, baklagil, yulaf) sağlık açısından faydalı. Bu nedenle ekmekten tamamen vazgeçmek yerine doğru türünü seçmek önemli.

6. Protein yalnızca sporculara mı gerekli?
Kesinlikle değil. Protein; kas, bağışıklık ve hormon sistemi için temel bir yapı taşı. Yetişkinlerin günlük protein ihtiyacı yaklaşık 65–75 gram. Doğal yollarla karşılandığında ek takviyelere genellikle ihtiyaç duyulmuyor.

7. Margarinden daha mı sağlıklı?
Tereyağının uzun süre “zararlı” olduğu düşünüldü, ancak bu konuda da kesin bir bilimsel kanıt bulunmuyor. Uzmanlar, hangi yağ türü olursa olsun aşırıya kaçmadan, dengeli tüketim öneriyor.

⸻

Sonuç:
Yıllardır doğru bildiğimiz birçok beslenme kuralı, bilimsel araştırmalarla yeniden değerlendiriliyor. Uzmanlar “ölçü, denge ve çeşitlilik” ilkesine dikkat çekiyor. Tereyağı da yumurta da meyve suyu da yasaklı değil; ancak miktar ve sıklık kontrolü şart.