BERN – İsviçre Ordusu’nun yıllardır sorunlarla boğuştuğu keşif insansız hava aracı (İHA) projesinde yeni bir gelişme yaşandı. Federal Konsey, Perşembe günü yaptığı açıklamada, Hermes 900 HFE model altı keşif İHA’sının tedarikine devam edileceğini, ancak cihazların bazı vaat edilen yeteneklerinden vazgeçileceğini duyurdu.
Yıllardır süren fiyasko
“ADS 15” adıyla bilinen keşif İHA projesi 2019’dan bu yana faaliyete geçirilmek isteniyordu. Ancak teknik sorunlar, gecikmeler ve üretici Elbit Systems ile RUAG’ın aşırı vaatleri nedeniyle proje sürekli ertelendi. Ordunun sınır gözetleme kapasitesinde boşluk yaratan bu durum, parlamentoda büyük öfkeye yol açtı.
“Yarım boyutlu drone” tartışması
DDPS Başkanı Martin Pfister, sistemin bazı kabiliyetlerinden feragat edilmesine rağmen İHA’ların “geniş yelpazede askeri ve sivil kullanım alanları” sağlayacağını savundu. Ancak bu açıklama siyasetçileri ikna etmedi.
SVP Ulusal Meclis Üyesi Thomas Hurter, “İsviçre yine ‘İsviçre usulü’ bir fiyaskoya sürüklendi. Hem üretici hem RUAG fazla vaat etti, sonuç ortada” dedi. Hurter, sözleşmeden çekilmenin “uzun hukuki süreç ve milyonlarca frank masraf” doğuracağını, İsviçre’nin yine dronesuz kalabileceğini belirtti.
Merkez partiler: Yakın takip şart
Merkez Partili Martin Candinas, Pfister’in “zorluklara rağmen projeden en iyi şekilde yararlanmaya çalıştığını” ifade ederek, Federal Savunma Bakanlığı’nın projeyi yakından izlemesi ve gerektiğinde yapısal önlemler alması gerektiğini söyledi.
SP: İsraf ve hayal kırıklığı
SP cephesi ise daha sert çıktı. Ulusal Meclis Üyesi Priska Seiler Graf, “Çok kötü ile kötü arasında bir tercih yapıyoruz. Proje iptal edilseydi 240 milyon frank boşa gidecekti. Ama bu haliyle de tam kapasiteye ulaşacağına dair ciddi şüphelerim var” dedi.
SP Eş Başkanı Cédric Wermuth ise daha da açık konuştu: “Bu proje, vergi mükelleflerinin 240 milyon frankını çöpe attı. Federal Konsey daha fazla para harcanmadan projeyi durdurmalı.”
GLP: “Finansal ve güvenlik felaketi”
GLP lideri Jürg Grossen ise anlaşmayı “hem finansal hem güvenlik politikası açısından felaket” diye niteledi. Üreticilerin kaybolan kabiliyetleri fiyat indirimleriyle telafi etmesi gerektiğini, aksi halde projenin tamamen iptal edilmesinin gündeme gelmesi gerektiğini savundu.
Tartışma bitmeyecek
Parlamentoda çoğunluk projeyi gönülsüzce kabul etse de, hem mali boyutu hem de güvenlik açıkları nedeniyle “drone fiyaskosu” İsviçre siyasetinin en tartışmalı dosyalarından biri olmaya devam ediyor.