BERN – Federal Çevre Dairesi’nin (BAFU) özel atık istatistiklerine göre, İsviçre’de her yıl 5.000 ton ilaç imha ediliyor. Bu miktar, ekonomik değer olarak 3 milyar franktan fazla bir kayba karşılık geliyor. Üstelik bu rakam, yalnızca hastaneler, bakım evleri ve eczanelerden gelen imhaları kapsıyor; evlerde çöpe giden ilaçlar bu hesaplamaya dahil değil.
Bu durum, İsviçre sağlık sisteminde hem ekonomik hem de ekolojik açıdan büyük bir soruna işaret ediyor.
“İnanılmaz bir israf”: Gereğinden büyük paketler sistemi zorluyor
Kassensturz & RTS ABE araştırmasına göre, ilaç israfının en büyük nedenlerinden biri gereksiz büyük paket boyutları.
Cenevre Üniversitesi Hastanesi eczane şefi Prof. Pascal Bonnabry, sorunun boyutunu şöyle özetliyor:
“Antibiyotik tedavisi 21 tablet gerektiriyorsa, ancak üretici sadece 20 tabletlik kutu sunuyorsa eczane mecburen 40 tablet vermek zorunda kalıyor. Sonuç: Direkt çöpe giden yüz binlerce kutu.”
Bonnabry’ye göre çözüm basit: Hastaların gerçek tedavi dozlarına göre ‘takvim paketleme’ yapılması.
Federal Hükümet: “Tek tek antibiyotik satışı maliyeti artırabilir”
Federal Halk Sağlığı Ofisi (BAG), israfı azaltmak için antibiyotiklerin tekli tablet olarak satılmasını gündeme aldı. Ancak BAG Sözcüsü Céline Gardiole uyarıyor:
“Tekli tablet satışı maliyeti düşürmek için değil, antibiyotik direncini azaltmak için. Üstelik eczanelerde ek iş yükü doğuracağı için maliyet artabilir.”
2020’de Neuchâtel’de yürütülen pilot uygulama da benzer şekilde tasarruf getirmemişti.
İlaç sektörü: “Paket büyüklüklerine biz değil, devlet karar veriyor”
İlaç endüstrisi derneği Interpharma, suçlamaları reddederek sorumluluğu BAG’ye yöneltti:
“Bir ilacın İsviçre’de satışa sunulması için onay verildiğinde, paket boyutlarına da devlet karar veriyor.”
Ancak uzman Bonnabry bu görüşe katılmıyor:
“Endüstri, güvenli kullanım konusunda çok hassas. Paket boyutlarından tamamen sorumsuz olduklarını söylemeleri gerçekçi değil.”
İsviçre Parlamentosu harekete geçti
SP Ulusal Meclis Üyesi Brigitte Crottaz, israfı azaltmak için parlamentoya bir inisiyatif sundu. Öneri şunları içeriyor:
• Gereksiz büyük paketleri doktorların, hastaların veya sigortaların şikâyet edebilmesi
• İsraf yaratan paket boyutlarında üreticilerin masrafı geri ödemeye zorlanması
• BAG’nin fiyat belirlerken atık maliyetini hesaba katması
BAG, bu taleplerin 2026 düzenleme revizyonu kapsamında hayata geçirilmesini planlıyor.
Sonuç: İsviçre hızla önlem almak zorunda
İlaçların son kullanma tarihlerinin geçmesine rağmen çoğunun hâlâ etkili olduğu araştırmalarla gösterilse de, mevzuat gereği imhalar devam ediyor.
Bu nedenle uzmanlar şu konuda hemfikir:
İsrafı azaltmanın tek yolu: Daha uygun paket boyutları, daha doğru dağıtım ve yeni düzenlemeler.