BERN — İsviçre Parlamentosu, uzun süredir tartışılan ve silah ihracat kurallarını gevşeten yasa değişikliğini nihai onayından geçirdi. "Lex Silah Sanayii" olarak adlandırılan düzenleme, ülkenin yüzyıllık tarafsızlık ilkesiyle Batılı müttefiklerle dayanışma arasındaki dengeyi yeniden tanımlayacak bir referanduma gidiyor.
Yeni yasaya göre, İsviçreli savunma şirketleri, aralarında AB ve NATO üyeleri ile Japonya'nın da bulunduğu 25 Batılı müttefik ülkeye, bu ülkeler silahlı çatışma veya iç savaş halinde dahi olsa, savaş malzemesi ihraç edebilecek. İkinci el silah transferine de izin verilecek. Ancak, Federal Konsey (Bakanlar Kurulu) bu ihracatlara veto yetkisi ile müdahale edebilecek.
-Sol İttifak Referandum İlan Etti
Yasanın parlamentodan geçmesinin hemen ardından, sosyalist ve yeşil partiler, sendikalar ve barış örgütlerinden oluşan geniş bir koalisyon, halk oylaması için referandum başlattı. Karşıtlar, bu adımın İsviçre'nin geleneksel dış politikasından radikal bir kopuş anlamına geldiğini savunuyor.
"Çatışma halindeki ülkelere silah satmak, İsviçre'nin yüzyıllık tarafsızlık ilkesini ve dünyada güvenilir bir arabulucu olma rolünü terk etmektir," diyen muhalifler, silahların dolaylı yollardan sivil kayıplara yol açma veya istenmeyen aktörlerin eline geçme riskinin arttığı uyarısında bulunuyor.
Destekçiler: "Güvenlik ve Dayanışma Zorunluluğu"
Yasanın destekçileri ise, Ukrayna'daki savaşla şekillenen yeni güvenlik gerçeklerinin bu değişikliği zorunlu kıldığını ileri sürüyor. Batılı ortaklarla savunma dayanışmasının önemine vurgu yaparak, güçlü bir yerli savunma sanayiinin hem müttefiklere destek hem de İsviçre'nin kendi savunma kapasitesi için hayati olduğunu savunuyorlar.
Ayrıca, ihracat olmadan bu sanayinin ayakta kalamayacağını, bunun da binlerce nitelikli iş ve teknolojik know-how kaybı anlamına geleceğini belirtiyorlar. Destekçiler, yasanın insan hakları ihlali yapan veya riskli ülkeleri dışarıda bıraktığını ve Federal Konsey'in veto yetkisi ile denetimin sıkı tutulduğunu ifade ediyor.
Son Söz Halkın
Tartışma, İsviçre'nin küresel rolüne dair temel bir tercihi yansıtıyor: Geleneksel tarafsızlık mı, yoksa değişen dünyada aktif bir güvenlik paydaşı olmak mı? Nihai karar, yakın gelecekte yapılması beklenen referandumda İsviçre halkının vereceği oylara bağlı olacak.