BERN – İsviçre’de 2014 yılında yapılan halk oylamasında yüzde 53,8’lik oranla reddedilen Gripen savaş uçağı, on bir yıl sonra yeniden ülke gündeminde. Watson.ch’de yayımlanan bir yoruma göre, “Gripen’e evet denseydi bugün milyarlarca franklık bir kriz yaşanmıyor olacaktı.”
Federal Parlamento’nun kararıyla ABD yapımı F-35 savaş uçakları için 7 milyar frankın üzerinde ödeme yapılması kararlaştırılmıştı. Ancak teslimat sürecinde motor arızaları, parça değişimleri ve artan bakım maliyetleri nedeniyle proje ciddi şekilde eleştiriliyor.
Makalenin yazarı Alexandre Cudré, “F-35 programı teknik sorunlarla boğuşuyor, buna rağmen hükümet hâlâ bu uçağa bağlı kalıyor. Halbuki Ukrayna bile İsveç’in Gripen’ini tercih etti,” ifadelerini kullanarak, o dönemdeki kararı bir “tarihi hata” olarak nitelendirdi.
“ROMANDLAR HAYIR DEDİ, GRİPEN DÜŞTÜ”
2014 oylamasında Gripen’in reddedilmesinde Fransızca konuşulan kantonların belirleyici olduğu vurgulanıyor. Cudré’ye göre, eğer yalnızca Almanca konuşulan bölgeler oy kullansaydı proje yüzde 50,5 ile kabul edilecekti. Yazıda, “O dönemde güvenlik bir öncelik değildi; Putin Kırım’ı yeni ilhak etmişti ama İsviçre halkı bunun sonuçlarını öngöremedi,” deniliyor.
“MAURER HAKLIYDI”
Yazı, dönemin Savunma Bakanı Ueli Maurer’in uyarılarını da hatırlatıyor. Maurer, o yıllarda Gripen’in İsviçre için ekonomik ve stratejik açıdan en doğru seçenek olduğunu savunmuştu. Cudré, “Maurer’i eleştirenler şimdi F-35’in yarattığı mali batak içinde pişmanlık duyuyor,” diye yazdı.
BİR DAHAKİ OYLAMA DAHA ZOR GEÇECEK
Uzmanlar, F-35 projesinin gelecekteki mali yükü nedeniyle yeni bir halk oylaması gündeme gelirse, halkın tepkisinin çok daha sert olacağı görüşünde. İsviçre, tarafsız bir ülke olmasına rağmen son yıllarda askeri alandaki yatırımlarını artırmak zorunda kaldı.