BERN- İsviçre Sağlık Gözlemevi (Obsan) tarafından yayınlanan yeni araştırma, ülkede eğitim düzeyi düşük olan kişilerin hem hastalıklara daha fazla maruz kaldığını hem de ölüm risklerinin belirgin biçimde daha yüksek olduğunu ortaya koydu.
Uluslararası standartlara göre güçlü bir sağlık sistemine sahip olan İsviçre’de bile, tüm sosyal grupların sağlık hizmetlerinden eşit düzeyde faydalanamadığı vurgulandı.
Eğitim düştükçe sağlık göstergeleri kötüleşiyor
Rapora göre zorunlu eğitim sonrası başka bir eğitim almayan kişilerde:
• Aşırı kilo oranı %61
• Diyabet riski iki katından fazla
• Depresyon belirtileri çok daha yaygın
• Ağız ve diş sağlığı ciddi ölçüde kötü
Bu oranlar lise veya üniversite mezunlarında belirgin şekilde düşüyor.
Obsan, durumun “sistematik” olduğunu belirterek, düşük eğitimle sağlık sorunları arasındaki ilişkinin her kategori için geçerli olduğunun altını çizdi.
Kanser ve kalp hastalıklarında risk daha yüksek
Eğitim seviyesi düşük bireylerde:
• Kalp krizi riski %34 daha fazla
• İnme riski kadınlarda belirgin şekilde artıyor
• Akciğer, bronş, trakea ve kolon kanseri riski iki kata kadar yükseliyor
Eğitim seviyesinin yüksek olduğu bazı kanser türlerinde (meme, prostat, melanom) riskin daha fazla olmasının ise farklı yaşam tarzı ve tarama alışkanlıklarıyla ilişkili olabileceği belirtildi.
Düşük eğitim ölümleri artırıyor: Risk %60’a kadar çıkıyor
Araştırma, eğitim seviyesi ile ölüm oranı arasındaki farkın çarpıcı olduğunu gösteriyor:
• Ortaöğretim 2. seviyede ölüm riski %35 daha yüksek
• Zorunlu eğitim sonrasında eğitimi olmayanlarda bu risk %60’a kadar çıkıyor
Bu farkın, yıllar boyunca biriken risk faktörleri sayesinde erken ölüme yol açtığı belirtildi.
Neden? Sağlıksız yaşam tarzı ve zorlayıcı çalışma koşulları
Raporda düşük eğitimli kişilerin:
• Daha sağlıksız beslendiği,
• Daha az hareket ettiği,
• Daha fazla sigara içtiği,
• Maddi sebeplerle tedaviyi ertelediği,
• Fiziksel olarak ağır işlerde çalıştığı,
• Kanser taramalarına daha az katıldığı
belirtildi.
Alkol tüketimi ise eğitim seviyesi yüksek bireylerde biraz daha fazla görünse de genel sağlık risklerini etkilemediği ifade edildi.
Obsan: “Sağlık eşitsizliği hâlâ çok belirgin”
Araştırmanın sonunda şu değerlendirme yapıldı:
“Eğitim düzeyi ve gelir, sadece hastalık riskini değil, sağlık hizmetlerine erişimi ve kullanımını da doğrudan etkiliyor.”
İsviçre gibi gelişmiş bir ülkede dahi sağlık eşitliğinin sağlanamadığını gösteren çalışma, özellikle düşük eğitim seviyesine sahip bireylerin yaşam kalitesi ve yaşam süresi üzerindeki dezavantajları açıkça ortaya koyuyor.
Kaynak: Watson