BERN / LONDRA – Brexit’in temel vaadi olan “göçü kontrol altına alma” hedefinin, pratikte tam tersi sonuçlar doğurduğu resmi belgelerle ortaya kondu. CH Media’nın aktardığı ve Devlet Göç Sekreterliği (SEM) tarafından hazırlanan iç rapora göre, Brexit sonrasında İngiltere’ye göç azalmadı, aksine rekor seviyelere ulaştı. Bu gelişme, İsviçre’de tartışılan “10 milyonluk İsviçre” (Sürdürülebilirlik) girişimi açısından da önemli bir örnek olarak değerlendiriliyor.
Brexit’in vaadi: “Kontrolü geri alacağız”
23 Haziran 2016’da yapılan referandumda Britanyalı seçmenlerin yaklaşık yüzde 52’si, Avrupa Birliği’nden ayrılma yönünde oy kullandı. Brexit kampanyasının en güçlü sloganı “Take back control” (Kontrolü geri al) idi. Ana hedef ise AB ile kişilerin serbest dolaşımına son vermek ve göçü devlet eliyle kontrol etmekti.
Benzer bir tartışma bugün İsviçre’de yaşanıyor. SVP’nin “10 milyonluk İsviçre” girişimi, ülke nüfusunun 2050 yılına kadar 10 milyonu aşmamasını ve aksi durumda nüfusu artıran uluslararası anlaşmaların – dolaylı olarak serbest dolaşımın – feshedilmesini öngörüyor. Bu girişim Pazartesi günü Ständerat’ta (Eyaletler Konseyi) ele alınacak.
SEM raporu: Brexit sonrası tablo
İsviçre Federal Hükümeti’ne bağlı Devlet Göç Sekreterliği (SEM), Ulusal Konsey Dış Politika Komisyonu’nun talebi üzerine Brexit sonrası İngiltere göçünü mercek altına aldı. Kasım ayında hazırlanan altı sayfalık rapor, Oxford Üniversitesi’ne bağlı Migration Observatory verilerine dayanıyor.
Rapora göre, Brexit öncesinde İngiltere’nin net göçü yıllık 200 ila 300 bin kişi arasında değişiyordu ve göçmenlerin büyük çoğunluğunu AB vatandaşları oluşturuyordu.
Serbest dolaşım bitti, ama göç arttı
Brexit sonrası, Ocak 2021’de İngiltere puan bazlı göç sistemine geçti. AB vatandaşları ile üçüncü ülke vatandaşları aynı kurallara tabi tutuldu, AB dışından gelenler için üst sınırlar kaldırıldı.
Ancak SEM raporuna göre bu sistem, göçü azaltmak yerine kaynağını değiştirdi:
• 2022 ve 2023’te net göç tarihi rekorlara ulaştı,
• 2023’te yıllık net göç 906 bin kişi olarak tahmin edildi,
• 2024’te yasal sıkılaştırmalar sonrası sayı 431 bine düştü, ancak bu rakam hâlâ Brexit öncesinin çok üzerinde.
AB’liler gitti, Asya ve Afrika’dan gelenler arttı
SEM’in vardığı en kritik sonuçlardan biri şu oldu:
Brexit sonrası AB vatandaşlarının göçü keskin biçimde azalırken, bu açığı AB dışı ülkelerden gelen göçmenler fazlasıyla doldurdu.
• 2024’te AB’den İngiltere’ye net göç eksi 96 bin olarak kaydedildi.
• Buna karşılık yeni göçmenlerin büyük bölümü Hindistan, Pakistan, Çin ve Nijerya gibi ülkelerden geldi.
• Çalışmak için gelen AB dışı göçmenlerin neredeyse yarısı Hindistan ve Nijerya kökenliydi. Özellikle sağlık ve bakım sektörlerinde yoğunlaştılar.
SEM raporu bu durumu şu ifadeyle özetledi:
“AB’den gelen göç azaldı, ancak üçüncü ülkelerden gelen çok büyük göç dalgaları bu düşüşü açık ara telafi etti.”
İsviçre için mesaj net
Federal rapor, Brexit’in göçü azaltmadığını; yalnızca göçün yönünü ve yapısını değiştirdiğini ortaya koyuyor. SEM’e göre İngiltere bugün, Brexit öncesine kıyasla daha yüksek net göç rakamlarına sahip.
Bu nedenle uzmanlar, İsviçre’de serbest dolaşımın sona erdirilmesinin de benzer sonuçlar doğurabileceği uyarısında bulunuyor:
AB’den daha az göç, ancak üçüncü ülkelerden daha fazla ve daha zor yönetilen göç.
Brexit’ten 10 yıl sonra hâlâ çözüm yok
Raporda ayrıca, İngiltere Başbakanı Keir Starmer hükümetinin göç yasalarını yeniden sertleştirmeye çalıştığına dikkat çekiliyor. Brexit’in üzerinden yaklaşık 10 yıl geçmiş olmasına rağmen, Londra yönetimi hâlâ göçü Brexit öncesi seviyelere indirebilmiş değil.
Bu tablo, İsviçre’deki göç ve nüfus tartışmalarında İngiltere örneğinin güçlü bir uyarı olarak masaya konulmasına yol açıyor.