TGRT Haber – Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları için emeklilik yolları çeşitlilik gösteriyor. SGK uzmanı Özgür Erdursun, yurt dışı borçlanmasından EYT haklarına, şirket ortaklığından isteğe bağlı sigortaya kadar tüm yöntemleri tek tek açıkladı. İşte ayrıntılar:
1. Yurt Dışı Borçlanması (3201 Sayılı Kanun)
Yurt dışında çalışan veya ev kadını olan Türk vatandaşları, yurtdışında geçirdikleri süreleri Türkiye’de borçlanabiliyor. Borçlanılan gün sayısı kadar Türkiye’de hizmet kazanılıyor.
• Ağustos 2019 öncesi: Borçlanma, kişinin Türkiye’deki son sigortalılık statüsüne (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) sayılıyordu.
• Ağustos 2019 sonrası: Tüm borçlanmalar Bağ-Kur (4B) statüsüne sayılıyor.
2. Borçlanma Prim Tutarı
• Günlük prim: Brüt asgari ücret × %45 ÷ 30
• Minimum ödeme: yaklaşık 390 TL/gün
• En yüksek ödeme: 2.925 TL/gün (asgari ücretin 7,5 katı)
• İsteyen, 360 gün, 5.400 gün ya da 7.200 gün gibi sınırsız borçlanma yapabiliyor.
3. İşe Başlama Tarihi Uygulaması
Türkiye ile sosyal güvenlik anlaşması bulunan ülkelerde (Almanya, Fransa, Hollanda, İsviçre, Belçika, Avusturya vb.) yurtdışındaki ilk işe başlama tarihi, Türkiye’deki sigorta başlangıcı olarak sayılıyor.
• SSK emekliliği: İlk işe giriş yurtdışı tarihi Türkiye’de kabul edilir.
• Bağ-Kur emekliliği: Yalnızca yapılan borçlanma kadar geri gidilir.
Örnek: 2025’te 7.200 gün (20 yıl) borçlanan bir kişi, işe başlama tarihini 2005’e çekebilir.
4. EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar)
Türkiye’de sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 öncesi olanlar, gerekli prim gününü borçlanarak tamamladığında yaş şartı olmadan emekli olabiliyor.
Anlaşmalı ülkelerdeki sigorta başlangıcı da Türkiye’de ilk giriş olarak sayıldığı için, yurtdışında bulunanlar da EYT hakkından yararlanabiliyor.
5. Yurt Dışında İsteğe Bağlı Sigorta
• Genel kural: Çalışanlar isteğe bağlı prim ödeyemez (istisna: İngiltere).
• Çalışmayanlar (ev kadını, işsiz, öğrenci vb.) Türkiye’de isteğe bağlı sigorta yaptırabilir.
• İstisna ülkeler: Fransa, İsveç, İsviçre (çalışmayanlar için); İngiltere (çalışanlar da isteğe bağlı ödeme yapabilir).
6. Türkiye’den Sigortalı Gösterme Yasağı
Yurt dışında yaşarken Türkiye’de çalışıyor gibi gösterilip SSK primi ödenirse, bu sigorta iptal edilir.
7. Türkiye’de Bağ-Kur Sigortalılığı
Yurt dışında yaşayan biri Türkiye’de şahıs firması açsa bile çalışmadığı sürece Bağ-Kur primi ödeyemez. Ancak şirket ortağı ise Bağ-Kur primi yatırabilir.
Anlaşmalı ülkeler dışında yaşayanlar da şirket ortaklığı üzerinden prim ödeyebilir.
8. Emeklilikte Kullanılabilecek Yöntemler
1. Yurt dışı borçlanması: Prim günlerini borçlanarak Türkiye’den emeklilik.
2. EYT: Yurt dışı sigorta başlangıcıyla erken emeklilik.
3. İsteğe bağlı sigorta: Belirli ülkelerde geçerli.
4. Şirket ortaklığı: Bağ-Kur üzerinden prim ödeme imkânı.
5. Dava yolu: Bağ-Kur emekliliğinde yurtdışı başlangıcını Türkiye’de saydırmak için dava açılabilir.
Not: Emeklilik için borçlanma yapacakların sosyal yardım veya işsizlik maaşı almıyor olması gerekiyor.