BASEL – İsviçre’nin iki ilaç devi Novartis ve Roche, Avrupa ve İsviçre’den ilaçlarına daha yüksek fiyat talep ediyor. Roche, lenf kanseri tedavisinde umut vaat eden Lunsumio adlı ilacını fiyat anlaşmazlığı nedeniyle piyasadan çekti. Novartis CEO’su ise, Avrupa fiyat sistemleri değişmezse benzer durumların artabileceğini söyledi.

Basel’de İlaç Devlerinin Hakimiyeti

Basel’in şehir siluetine damga vuran Roche’un Kleinbasel’deki 205 metrelik kulesi, İsviçre’nin en yüksek binası. Bu devasa binalar, Basel’in “Big Pharma”ya bağımlılığının bir sembolü olarak görülüyor.

Blick yazarı Peter Blunschi, “Basel kantonu, Novartis ve Roche sayesinde mali olarak güçlü bir kanton olsa da bu durum potansiyel olarak tehlikeli bir bağımlılık riski doğuruyor” ifadelerini kullanıyor.

Roche – Umut Veren İlaç Piyasadan Çekildi

Geçtiğimiz hafta Tamedia gazetelerinin ortaya çıkardığı olay İsviçre’de eşi benzeri görülmemiş bir gelişme olarak tanımlanıyor. Roche, lenf kanseri tedavisinde “gerçek bir umut” olarak gösterilen Lunsumio ilacını piyasadan çekti.
• Roche’un gerekçesi: Swissmedic ve Federal Sağlık Dairesi (BAG), eksik veriler nedeniyle ilaca sadece geçici onay vermişti. Fiyat artışı talep eden Roche, BAG’in bu talebini reddetmesi üzerine ilacı geri çekti.
• Roche, 5,5 milyar franklık geliştirme maliyetini gerekçe gösterdi, ancak bireysel geri ödeme gibi İsviçre’de yaygın bir çözümü bile kabul etmedi. Yalnızca “çok özel durumlarda” ilacı ücretsiz verecek.

Kanser doktorları ve hastalar bu karardan dolayı şaşkın ve öfkeli.

Novartis – Benzer Çekilmeler Artabilir

Novartis CEO’su Vas Narasimhan, geçen hafta yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Ürünlerimizi tamamen piyasadan çekmek istemeyiz, ancak Avrupa fiyat sistemleri değişmezse bunun daha sık yaşanacağını düşünüyorum.”

Narasimhan, Nisan ayında Sanofi CEO’su Paul Hudson ile birlikte Financial Times’ta yayımlanan bir yazıda Avrupa’nın, ilaç fiyatlarını ABD seviyesine yaklaştırması gerektiğini savunmuştu.

Trump Faktörü – ABD’de Çelişkili İlaç Politikası

Avrupa ve İsviçre, ilaç fiyatlarını sağlık sigortaları üzerindeki yükü azaltmak için sıkı bir şekilde düzenliyor. ABD’de ise fiyatlar serbest ve çok yüksek. Avrupalı ilaç şirketlerinin kârlarının büyük kısmı bu nedenle ABD’den geliyor.

Ancak ABD Başkanı Donald Trump, Mayıs ayında ilaç fiyatlarını Avrupa seviyesine çekmek istediğini açıklamıştı. Aynı Trump, kısa süre önce ilaçlara %200’e varan gümrük vergileri getirmekle tehdit ederek fiyatların daha da yükselmesine yol açabilecek bir adım attı. Trump ayrıca ilaç üretimini ABD’ye taşımak istiyor.

Novartis ve Roche, bu nedenle ABD’de milyarlarca dolarlık yeni yatırım planları açıkladı. İsviçre’nin ABD ile bazı istisna anlaşmaları imzaladığı iddia edilse de Trump bu anlaşmaları henüz onaylamadı.

Basel Şirketlerinde Sorunlar

NZZ gazetesine göre Roche, yeni ilaç geliştirme sürecinde “alışılmadık derecede uzun bir şanssızlık dönemi” yaşıyor. Üç yıl önce, umut bağlanan bir Alzheimer ilacı beklenen sonucu veremedi.
Novartis ise daha başarılı olsa da, patent süresi dolan eski ilaçların yerini dolduracak yeni ürünleri yeterince hızlı geliştirememe riski taşıyor.

Ayrıca her iki şirket de son dönemde çok kârlı obezite ilaçları pazarını kaçırmakla eleştiriliyor.

Krebs Prämie – Kanser İlaçlarında Fiyat Eleştirisi

ETH ve Zürih Üniversitesi’nde hukuk ve tıp profesörü olan Kerstin Noëlle Vokinger, kanser ilaçları fiyatları hakkında şunları söyledi:
“Yeni kanser ilaçlarının yüksek fiyatları ile sağladıkları tıbbi fayda arasında ölçülebilir bir ilişki yok. Bu durum bir tür ‘kanser primi’ anlamına geliyor.”

Fiyat Savaşı Sertleşiyor

Blick’in analizine göre, Basel’de Novartis ve Roche’un ABD’deki yatırımları kaygıyla izleniyor. Mayıs ayında Basel halkı, OECD’nin asgari kurumlar vergisinde ilaç şirketlerini destekleyecek düzenlemelere “evet” dedi.

Ancak Blick yazarı Blunschi, yazısını şu cümleyle bitiriyor:
“Roche kuleleri ne kadar ihtişamlı olursa olsun, hiçbir şey sonsuza dek sürmez.”