İsviçre’nin Milyonluk Drone Projesi Tehlikede
İsrail menşeili Hermes 900 İHA’ların 2015’te büyük vaatlerle başlayan serüveni, teknik aksaklıklar ve yönetimsel zafiyetlerle çöküşe sürükleniyor.
BERN – İsviçre ordusunun 2015 yılında İsrailli savunma şirketi Elbit Systems’ten sipariş ettiği altı adet Hermes 900 tipi keşif insansız hava aracının (İHA) oluşturduğu projede, yaklaşık 300 milyon franklık yatırımın boşa gitme tehlikesi gündeme geldi. Federal Savunma Bakanlığı, projeyi tamamen iptal etmenin artık “ciddi bir seçenek” olduğunu duyurdu.
Büyük Vaatlerle Başladı, Gerçekler Hayal Kırıklığı Yarattı
Söz konusu İHA’lar, eski Ranger drone’larının yerine geçecek, daha yüksekten ve sessiz uçacak, kötü hava koşullarına dayanıklı olacak ve çarpışma önleme sistemi sayesinde gündüz saatlerinde kontrolsüz hava sahasında bile güvenle görev yapabilecekti. Ayrıca kanton polisleri, kurtarma ekipleri ve özellikle sınır muhafızları tarafından ortak kullanılacağı öngörülüyordu.
Ancak, altı İHA’dan beşi teslim edilmiş olmasına rağmen hiçbiri aktif göreve başlayamadı. Sistemde yer alması gereken otomatik çarpışma önleme teknolojisi hala çalışmıyor ve bu nedenle drone’lar, özellikle paraşütçüler ve diğer uçan nesnelerden bağımsız şekilde kaçınamıyor.
Sınır Muhafızları Gözetimden Mahrum Kaldı
Eski Ranger sisteminin 2019’da emekliye ayrılmasıyla birlikte İsviçre sınır muhafızları, etkin hava gözetiminden yoksun kaldı. Gümrük ve Sınır Güvenliği Federal Dairesi, Hermes drone’larının şu ana kadar sınır güvenliğinde hiç kullanılmadığını açıkladı. Bu eksiklik, kaçakçılık ve yasa dışı geçişlere karşı mücadelede ciddi zafiyet yaratıyor.
Uyarılar Göz Ardı Edildi
2015 yılında projeye karşı çıkan Yeşiller ve Sosyal Demokratlar, yüksek risk ve teknik belirsizliklere dikkat çekmişti. Yeşiller Partisi’nden Regula Rytz, o dönem parlamentoda yaptığı konuşmada “Bu İHA’lar hava sahasında yalnız başlarına uçamayacakları için ciddi teknik ve finansal risk taşıyor” demişti. SP’li Evi Allemann da sistemin uluslararası onay almadığını ve vaat edilen işlevlerin gerçek dışı olduğunu vurgulamıştı.
Buna rağmen dönemin Savunma Bakanı Ueli Maurer ve SVP’li Roland Borer, çarpışma önleme sisteminin yakında çalışır hale geleceğini öne sürmüş ve projeyi güçlü şekilde savunmuştu.
Denetim Ofisi: Yönetim Zafiyeti Var
İsviçre Federal Denetim Ofisi’nin Ocak 2025’te yayımladığı rapora göre, çarpışma önleme sisteminin yakın gelecekte işler hale gelmesi şüpheli. Ayrıca proje genelinde zayıf planlama, yetersiz kalite kontrol, aşırı iyimser hedefler ve zayıf tedarikçi yönetimi nedeniyle başarısızlık kaçınılmaz hale gelmiş durumda.
Sistemin üreticisi Elbit’in yanı sıra, destek sistemi kurulumunda görev alan federal şirket Ruag da başarısızlığa ortak oldu.
Bakanlık: 300 Milyonluk Yatırım Sonrası Geri Adım Atmak Zor
Şubat 2025’e kadar projeyi savunmaya devam eden Savunma Bakanlığı, son gelişmeler ışığında geri adım atmaya mecbur kaldı. Yeni Savunma Bakanı Urs Loher, geçtiğimiz hafta SRF’ye verdiği röportajda üç farklı senaryo üzerinde durduklarını açıkladı:
1. Projeye devam etmek ve umut etmek
2. Belirli işlevlerden (örneğin çarpışma önleme sistemi) vazgeçmek
3. Projeyi tamamen iptal etmek
Her üç seçeneğin de kamuya ve bütçeye etkileri değerlendirme sürecinde. Kararın yaz sonuna kadar verilmesi bekleniyor.
Modernizasyon Hayali Başarıya Ulaşamadı
İsviçre ordusunun teknolojik dönüşüm yolculuğunda atılan bu adım, şu an için milyonlarca franklık verimsiz bir yatırım olarak kayıtlara geçmeye aday. Kamuoyu, siyasi partiler ve askeri çevreler arasında yaşanan bu gelişme, savunma projelerinde şeffaflık ve gerçekçi değerlendirme ihtiyacını bir kez daha gündeme getiriyor.
Bu haber toplam 2207 defa okunmuştur
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.