ZÜRİH – İsviçre’de cezaevlerinde tutuklu bulunan kişilerin yarısından fazlası İsviçre vatandaşı değil. Federal İstatistik Ofisi’nin 2023 verilerine göre, ülkedeki mahkumların yaklaşık %70’i yabancı uyruklu. Bu oran Avrupa ortalamasının oldukça üzerinde.

Peki İsviçre’deki hapishanelerde neden bu kadar fazla yabancı uyruklu kişi var?

İki temel neden öne çıkıyor

Uzmanlara göre bu durumun başlıca iki açıklaması var. İlki, İsviçre’de yaşayan yabancı nüfusun oranı: Her dört kişiden biri İsviçre vatandaşı değil. Ancak hapishanelerdeki yabancı oranı, bu demografik yapının çok üzerinde seyrediyor.

İkinci neden ise İsviçre ceza hukukunun uygulama biçimi. İsviçre’de suça karışan yabancı uyrukluların, sınır dışı edilememesi veya ülkelerinde ceza infazının mümkün olmaması durumunda cezalarını İsviçre’de çekmeleri gerekiyor. Özellikle kısa süreli hapis cezaları veya tutukluluklar söz konusu olduğunda, bu kişilerin İsviçre cezaevlerinde kalmaları kaçınılmaz hale geliyor.

Yabancılar daha fazla mı suç işliyor?

Bu soruya uzmanlar temkinli yaklaşıyor. İstatistikler, özellikle bazı suç kategorilerinde yabancıların oransal olarak daha fazla temsil edildiğini gösterse de, bu farkın çoğu zaman sosyoekonomik faktörlerle açıklanabileceği vurgulanıyor. Eğitim düzeyi, işsizlik, sosyal dışlanma ve geçici oturum statüsü gibi etkenler, suç oranlarını etkileyebiliyor.

Geçici statüler etkili olabilir

Cezaevlerindeki yabancıların önemli bir kısmı mülteci, sığınmacı veya geçici oturum izniyle ülkede bulunan kişilerden oluşuyor. Bu grupların hukuki statülerinin belirsizliği, sosyal yardımlara sınırlı erişim ve psikolojik stres gibi etkenler suça sürüklenme riskini artırabiliyor.

Sistemsel bir mesele

Watson.ch’ye konuşan ceza hukuku uzmanı Philipp Fricker, “Sorunun temelinde yalnızca bireysel suçlar değil, yapısal eşitsizlikler ve entegrasyon politikalarının yetersizliği de yatıyor,” diyor. İsviçre’nin ceza ve göç politikalarının birlikte ele alınması gerektiğine dikkat çekiliyor.

Toplumsal tartışmalar sürüyor

Hapishanelerdeki yabancı oranı, İsviçre’de yıllardır hem siyasi hem toplumsal tartışmalara neden oluyor. Aşırı sağcı çevreler bu durumu göç karşıtı söylemlerle gündeme getirirken, insan hakları örgütleri, ceza adalet sisteminde ayrımcılığa yol açabilecek uygulamalara karşı uyarılarda bulunuyor.

Uzmanlar, konunun sadece sayılarla değil, daha kapsamlı bir sosyopolitik analizle değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.