BERN – İsviçre’de ev sahiplerinin en çok şikâyet ettiği konulardan biri olan Eigenmietwert (evde oturma değeri vergisi) yeniden halk oylamasına gidiyor. Parlamentonun hazırladığı reform, sadece bu tartışmalı verginin kaldırılmasını değil, aynı zamanda ikinci konutlar için yeni bir vergi imkânını da gündeme getiriyor.

Ev sahipleri için “hayalet gelir”

Eigenmietwert, evinde oturan mal sahiplerinin, kira ödemedikleri için “fiktif bir gelir” elde ettikleri varsayımına dayanıyor. Destekçileri bu vergiyi “hayali gelir” veya “hayalet vergi” olarak nitelendirirken, karşıtları bunun aslında doğal bir gelir olduğunu savunuyor: kira ödememek bir tür tasarruf.

Bankaların da bu sistemde çıkarı var. Zira mevcut sistem, ipotek faizlerini vergiden düşmeye izin veriyor. Bu da borçların ödenmeyip uzun vadeli taşınmasını teşvik ediyor. Bankalar için bu, “neredeyse risksiz, düzenli gelir” anlamına geliyor.

Bankalar sessiz, sol karşı

Buna rağmen bankalar kampanyada sessiz kalmayı tercih ediyor; çıkar çatışması şüphesine düşmek istemiyorlar. Sol partiler ise tasarıya karşı çıkıyor. SP Milletvekili Jacqueline Badran, başlangıçta reformu desteklerken, sonrasında “ev sahiplerinin zaten düşük faizler ve artan emlak değerlerinden büyük kazanç sağladığını” söyleyerek hayır kampanyasına geçti.

Kimler kazanıyor?

Reformun en büyük destekçilerinden biri emekliler. Çünkü ipoteklerini neredeyse tamamen ödemiş olan birçok emekli, artık faiz indirimi kullanamıyor ama düşük gelirine rağmen Eigenmietwert ödemeye devam ediyor. Bu nedenle emekliler lehine bir adım olarak sunuluyor.

Ancak hem SP hem de NZZ’nin (liberal çizgide) yaptığı analizler, asıl kazançlı çıkanların varlıklı ev sahipleri olacağını gösteriyor. Zürih ve federal vergi verilerine göre, yüksek varlığa sahip yaşlı ev sahipleri, reformdan orantısız biçimde faydalanacak.

Dağ kantonları tedirgin

Dağlık bölgelerdeki kantonlar, yeni düzenlemeye kuşkuyla yaklaşıyor. Reform, gelir kayıplarını telafi etmek için ikinci konut vergisi getirilmesini öngörüyor. Ancak bu uygulamanın her kantonda yeni bir halk oylaması gerektirecek olması, siyasi riskleri artırıyor.

Örneğin Tessin kantonu 100 milyon franklık kayıp yaşayabilir. Bu durum, kantonlar arası mali dengeyi de etkileyebilir. Bu nedenle SVP, FDP ve Hauseigentümerverband’ın (ev sahipleri birliği) gelecekte bu vergiyi engellemesi ihtimali gündeme geliyor.

Sonuç: Karmaşık bir tablo

Reform, bir yandan emekliler için adalet iddiasıyla savunulurken, diğer yandan zengin ev sahiplerine vergi indirimi sağlayacağı gerekçesiyle eleştiriliyor. Ayrıca dağ kantonlarında yaratacağı belirsizlik, reformun geleceğini daha da karmaşık hale getiriyor.