BERN- İsviçre’de 18 Mayıs 2025 Pazar günü, 13 kantonda gerçekleştirilen referandumlarda, vergi düzenlemeleri, sosyal politikalar ve toplumsal hassasiyetleri içeren çeşitli konular oylamaya sunuldu. Ulusal düzeyde herhangi bir oylama yapılmazken, kanton ve belediye düzeyindeki kararlar, ülke genelinde dikkatle takip edildi.

⸻

Zürih Kantonu: Vergi İndirimi Teklifi Reddedildi

Zürih Kantonu’nda, şirketlerin kar vergisinin %7’den %6’ya düşürülmesini öngören “Steuervorlage 17” adlı vergi reformunun ikinci aşaması, seçmenlerin %54,5’inin “hayır” oyu vermesiyle reddedildi. %45,5’lik “evet” oyuna rağmen, öneri kabul edilmedi. Bu sonuç, özellikle sol partiler ve sendikalar tarafından, “sadece büyük şirketlere fayda sağlayacak bir vergi indirimi” olarak eleştirilen reformun halk nezdinde karşılık bulmadığını gösterdi.

⸻

St. Gallen Kantonu: Uzatılmış Mağaza Açılış Saatleri Reddedildi

St. Gallen Kantonu’nda, mağaza açılış saatlerinin uzatılmasını öngören yasa tasarısı, seçmenlerin %64,8’inin “hayır” oyu vermesiyle dördüncü kez reddedildi. Sadece Rapperswil-Jona bölgesi öneriye destek verdi. FDP, SVP ve GLP tarafından desteklenen tasarı, SP, Yeşiller ve bazı işçi sendikaları tarafından “büyük perakende zincirlerine avantaj sağlayacağı” gerekçesiyle eleştirildi. 

⸻

Thurgau Kantonu: Mülk Vergisi Kaldırıldı

Thurgau Kantonu’nda, mülk sahiplerinin yıllık ortalama 500 İsviçre Frangı tasarruf etmesini sağlayacak olan mülk vergisinin kaldırılması önerisi, seçmenlerin %54’ünün “evet” oyu vermesiyle kabul edildi. Bu karar, özellikle mülk sahipleri tarafından memnuniyetle karşılandı.

⸻

Aargau Kantonu: Ücret Eşitliği Girişimi Reddedildi

Aargau Kantonu’nda, işyerlerinde ücret eşitliğini sağlamak amacıyla daha fazla denetim yapılmasını öngören girişim, seçmenlerin %54’ünün “hayır” oyu vermesiyle reddedildi. Aynı zamanda, yüksek gelirli bireyler için vergi indirimi önerisi ise %54’lük “evet” oyu ile kabul edildi.

⸻

Luzern Kantonu: Hastane Yasası Onaylandı

Luzern Kantonu’nda, hastane finansmanını düzenleyen yeni yasa tasarısı, seçmenlerin %50,3’lük “evet” oyu ile kıl payı kabul edildi. Bu yasa, kanton içindeki hastaneler arasında finansal denge sağlamayı hedefliyor.

⸻

Uri Kantonu: Sosyal Yardım Yasası Reddedildi

Uri Kantonu’nda, sosyal yardım sisteminde reform yapmayı amaçlayan yasa tasarısı, seçmenlerin %50,1’inin “hayır” oyu vermesiyle çok az bir farkla reddedildi. Bu sonuç, özellikle SP, Yeşiller ve GLP tarafından “sosyal adaletin korunması” açısından önemli bir başarı olarak değerlendirildi.

⸻

Weinfelden (Thurgau): Müslüman Mezarlığına Ret

Thurgau Kantonu’na bağlı Weinfelden Belediyesi’nde, Müslüman geleneklerine uygun mezarlık alanı oluşturulması önerisi, seçmenlerin %51,6’sının “hayır” oyu vermesiyle reddedildi. EDU ve SVP’nin referanduma götürdüğü bu konu, yerel düzeyde yoğun tartışmalara neden olmuştu. 

⸻

Schaffhausen Kantonu: Yenilenebilir Enerji Yatırımlarına Onay

Schaffhausen Kantonu’nda, yenilenebilir enerji projelerinin hızlandırılmasını ve bürokratik engellerin azaltılmasını öngören yasa tasarısı, seçmenlerin büyük çoğunluğunun “evet” oyu ile kabul edildi. Bu karar, özellikle rüzgar ve güneş enerjisi projelerinin önünü açacak. 

⸻

Zug Kantonu: Değer Artış Vergisi Genişletme Teklifi Reddedildi

Zug Kantonu’nda, değer artış vergisinin kapsamının genişletilmesini öngören SP’nin önerisi ve hükümetin karşı teklifi, seçmenler tarafından reddedildi. Bu sonuç, mevcut vergi yapısının korunması yönünde bir tercih olarak değerlendirildi.

⸻

Jura Kantonu: Borç Freni Gevşetildi

Jura Kantonu’nda, Moutier şehrinin kantona entegrasyonunun finansal etkilerini karşılamak amacıyla borç freninin gevşetilmesi önerisi, seçmenlerin onayıyla kabul edildi. Bu karar, yaklaşık 10 milyon İsviçre Frangı tutarındaki entegrasyon maliyetlerinin karşılanmasını sağlayacak. 

⸻

Bu referandum sonuçları, İsviçre’deki doğrudan demokrasinin etkinliğini ve halkın çeşitli konulardaki hassasiyetlerini bir kez daha ortaya koydu. Vergi politikaları, sosyal yardımlar ve toplumsal değerler gibi konularda halkın doğrudan karar verme sürecine katılımı, ülkenin demokratik yapısının temel taşlarından biri olmaya devam ediyor.