BERN – İsviçre Federal Mahkemesi, önemli bir karara imza attı. Karara göre, malulen emekli bir kadın (IV-Rentnerin) aldığı ek yardımlar (Ergänzungsleistungen – EL) ile birlikte yaşadığı ancak evli olmadığı partnerini de mali olarak desteklemek zorunda kalacak.

Kararın Arka Planı

Sosyal yardım alan bir adamın temel ihtiyaç desteği, yaklaşık 1.000 franktan 200 franka düşürüldü. Gerekçe: Birlikte yaşadığı partnerin kendisine bakması gerektiği. İsviçre’de bu uygulama “Konkubinatsbeitrag” olarak adlandırılıyor.

Adam bu karara itiraz etti. İtirazının iki temel sebebi vardı:
1. Çiftin resmi olarak evli olmaması ve bu nedenle kadının partnerine bakmakla hukuken yükümlü olmaması.
2. Kadının IV emeklisi olması ve ek yardımlarla zaten ancak geçimini sağlayabilmesi. Kadının partnerini de finanse etmesi durumunda kendi asgari yaşam seviyesinin altına düşeceği savunuldu.

Ancak Federal Mahkeme bu itirazı reddetti.

“Fiili Dayanışma” Vurgusu

Mahkeme, birlikte yaşayan çiftlerin fiilen birbirlerini desteklediklerini ve “birbirlerini aç bırakmayacaklarını” varsayarak kararını verdi. Buna göre, resmi evlilik olmasa bile, sosyal yardım hesaplamalarında bu dayanışma göz önünde bulundurulacak.

Ayrıca mahkeme, ek yardımların (EL) vergiden muaf ve haczedilemez olmasına rağmen, sosyal yardım hesaplamalarında dikkate alınabileceğini belirtti.

Uzmanlardan Eleştiri

Zürih Üniversitesi Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı Prof. Thomas Gächter, sistemde ciddi uyumsuzluklar olduğunu söyledi:

“Sosyal yardım ve ek yardımlar farklı yasal temellere dayanıyor. Sosyal yardım kantonlarca, ek yardımlar ise ulusal düzeyde düzenleniyor. Bu nedenle iki sistem birbiriyle tam olarak uyumlu değil.”

Gächter, ek yardımların esasen asgari geçim düzeyini sağlamak için verildiğini, ancak sosyal yardım uygulamaları nedeniyle bunun bile paylaşılmak zorunda kalmasının tartışmalı olduğunu belirtti.

Değişiklik Gündemde

İsviçre Sosyal Yardım Konferansı (Skos) bu kararı incelemeye aldı. Skos Başkan Yardımcısı Claudia Hänzi, “Konkubinatsbeitrag uygulaması karmaşık ve uzun süredir tartışmalara neden olan bir konu” dedi. Skos’un 2027 baharında bu konudaki yönergelerini gözden geçirmesi bekleniyor. Ancak nihai karar kantonların inisiyatifinde olacak.

Karar, birlikte yaşayan çiftlerin mali yükümlülükleri konusunda yeni tartışmalar başlatırken, sosyal yardım ve ek yardımlar arasındaki uyumsuzluk da yeniden gündeme taşındı.