BERN- İsviçre ilaç sektörü, ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı yeni gümrük vergileri ve fiyat baskılarıyla tarihi bir belirsizlik sürecine girdi. Daha iki hafta önce, sektör yöneticileri umutluydu. Novartis CEO’su Vas Narasimhan, Trump’ın tarifelerini “yanlış bir yaklaşım” olarak nitelendirmiş ancak “pratik bir çözüm bulunabileceğinden emin” olduklarını söylemişti. Roche CEO’su Thomas Schinecker de benzer bir iyimserlik sergileyerek ABD’de üretimi artırma planlarını vurgulamıştı.

Bu güvenin arkasında, İsviçreli ilaç devlerinin ABD’de başlattığı toplam 70 milyar doları aşan yatırımlar vardı. Bu planlar, Washington’daki İsviçreli müzakerecilerle koordineli yürütülmüş, hatta büyük rakamların Donald Trump’ı yumuşatabileceği umulmuştu. Ancak 1 Ağustos’ta tablo tersine döndü. Trump, uzun süreli tereddütlerin ardından İsviçre’ye %39’luk rekor gümrük vergisi açıkladı.

İlaçlar Şimdilik Muaf, Ama Tehdit Devam Ediyor

Yeni vergi tarifeleri Perşembe günü yürürlüğe giriyor. İlk bakışta ilaç ürünlerinin bu tarifelerden muaf tutulması sektöre nefes aldırmış görünüyor. Nitekim ilaç ihracatı, İsviçre’nin ABD’ye yaptığı toplam ihracatın yarısını oluşturuyor. Ancak bu muafiyetin kalıcı olup olmayacağı belirsiz.

Trump, daha önce ABD’de yeterli hızda üretim yapmayan ilaç firmalarına %200 gümrük vergisi tehdidinde bulunmuştu. Bu tehdidin boş olmadığı, Trump’ın AB ile vardığı anlaşmadan da anlaşılıyor. ABD Başkanı, AB ilaçlarına %15 gümrük vergisi uygulanmasını sağladı ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen bu duruma yalnızca “Amerikalılar bu konuda daha fazlasını yapacak” diyerek tepki gösterebildi.

Trump, vergi kararını açıklamadan bir gün önce Roche ve Novartis’e de mektup göndererek maliyetleri düşürmelerini istemiş, ilaç fiyatlarının “benzer ekonomilere sahip ülkeler seviyesine” indirilmesi için 29 Eylül’e kadar bağlayıcı taahhüt verilmesini talep etmişti. Aksi halde “Amerikan ailelerini istismarcı fiyat politikalarından korumak için mevcut tüm araçları kullanacağı” tehdidinde bulundu.

Fiyat Reformu Tarifelerden Daha Tehlikeli

ABD’de ilaç fiyatları Avrupa’dakinden neredeyse üç kat daha yüksek. Bunun temel nedeni, fiyat pazarlığını tek bir devlet otoritesinin değil, çok sayıda farklı aktörün yapıyor olması. İlaç şirketleri ise yüksek fiyatların, Amerikalı hastaların yeni ilaçlara hızlı erişimini sağladığını savunuyor.

Ancak Trump’ın “En Çok Kayrılan Ülkeler” ilkesini uygulamaya koyması halinde İsviçre ilaç sektörü ciddi bir darbe alabilir. Çünkü gümrük vergileri Roche ve Novartis gibi devler için daha yönetilebilir. Şirketler, yerel üretimlerini artırmış durumda ve en kritik ürünlerini ABD’deki yeni tesislerinde üretecek konuma gelmiş bulunuyor.

Fakat fiyat indirimlerini telafi etmek çok daha zor. Novartis gelirlerinin %40’ını, Roche ise %54’ünü ABD’de elde ediyor. Bu kayıpları önlemek için İsviçre’nin Washington’daki lobi faaliyetlerini güçlendirmesi bekleniyor. Roche CEO’su Schinecker, Trump’a aracılık sistemini eleştirerek, örnek olarak multipl skleroz ilacı Ocrevus’u göstermiş ve “%25 indirim teklif ettik, ancak aracılar nedeniyle fiyat tüketiciye daha da yüksek yansıdı. Bu kabul edilemez” demişti.

İsviçre Ekonomisine Muhtemel Darbe

İsviçre Ekonomi Enstitüsü (KOF), gümrük vergilerinin ilaç sektörünü de kapsaması halinde ülke ekonomisinin %0,7 küçüleceğini hesaplıyor. Bu da kişi başına yıllık yaklaşık 700 İsviçre Frangı gelir kaybı anlamına geliyor. Eğer ABD yönetimi fiyat baskısını da eş zamanlı uygularsa, bu kayıplar daha da derinleşecek.

İsviçre hükümeti önümüzdeki hafta ABD’ye yönelik yatırımlarını bir kez daha vurgulamayı ve gerekirse fiyat indirimleri teklif etmeyi planlıyor. Ancak anlaşma sağlanamazsa, İsviçre’yi derin bir ekonomik yavaşlama bekliyor.

(Kaynak: aargauerzeitung.ch)