BERN – İsviçre’nin patent, marka ve tasarım alanlarındaki merkezi kurumu olan Federal Fikri Mülkiyet Enstitüsü (IPI), son Sayıştay raporunda ciddi eleştiriler aldı. Rapora göre, 2023 ve 2024 yıllarında gerçekleştirilen kamu alımlarında, özellikle “kısıtlı ihalelerde” ve “pazarlık usulü” sözleşmelerde çeşitli usulsüzlükler ve şeffaflık eksiklikleri tespit edildi.

Kurumda 260’a yakın personel çalışıyor, ancak yıllardır iç çatışmalar, üst yönetimle yaşanan anlaşmazlıklar ve toplu istifalar gündemden düşmüyor. Raporda ayrıca, finans ve insan kaynakları departmanlarında rekor düzeyde personel kaybı yaşandığı ve kurum itibarının risk altında olduğu belirtildi.

Kaynağa göre (CH Media, Henry Habegger, 05.11.2025), Sayıştay, özellikle bazı hizmet sağlayıcıların eşit muamele görmemesi ve piyasa analizi yapılmadan anlaşmalar imzalanmasını eleştirdi.

⸻

“Mikro yönetim ve toksik ortam” eleştirisi

2015 yılından beri kurumun başında bulunan Catherine Chammartin, denetim sonuçlarına yanıt olarak tüm önerileri uygulayacaklarını açıkladı. Ancak kurum içinden sızan bilgilere göre, asıl sorun liderlik tarzında yatıyor.
Bern merkezli bağımsız bir denetim şirketinin hazırladığı iç raporda, “Yönetim performans gösterme isteği sergilese de etkinliği tartışmalıdır” denildi.

Kurum içi anketlerde memnuniyetin düştüğü, hastalık izinlerinin ve istifaların arttığı; özellikle patent bölümünde gerginliğin en yüksek seviyeye ulaştığı vurgulandı. Eski yöneticiler, Chammartin’in “patent sistemini anlamadığını ve marka yönetimi modelini aynı kalıba sokmaya çalıştığını” belirtiyor.

⸻

Tartışmalı karar: Patent destek hizmeti kaldırıldı

IPI’nin yıllardır girişimcilere sunduğu “Destekli Patent Araştırmaları” hizmeti 2024 yılında sona erdirildi. Bu karar, inovasyon çevrelerinde büyük tepki çekti. Uzmanlara göre bu hizmetin kaldırılması, “mucitleri amatör araştırmalara mahkûm edecek” ve İsviçre’nin yenilikçi ekosistemine ciddi zarar verecek.

Enstitü, bu hizmetin yerine “IP Akademisi” adlı yeni bir program başlattı. Ancak eleştirmenler bunun “stratejik bir hata” olduğunu savunuyor.

⸻

Fazla sermaye, eksik güven

Sayıştay raporuna göre IPI, 2023 yılında 120 milyon frank öz sermayeye sahipti; bu miktar Federal Konsey tarafından “aşırı” bulundu ve 50 milyona düşürülmesi istendi.
Buna rağmen kurum geçen yıl 9,1 milyon frank zarar açıkladı. Enstitü’nün mali açıdan güçlü olması, eleştirmenlere göre, “yönetimsel sorunların uzun süre halının altına süpürülmesini” mümkün kıldı.

⸻

Ve skandal ayrıntı: 52.500 franklık ceviz bütçesi

Sayıştay’ın incelemesinde en dikkat çekici nokta, 2023–2030 dönemini kapsayan ve toplam 52.500 frank tutarında “Ceviz Kararı (Üst Limitli)” adlı harcama kalemi oldu.
IPI Sözcüsü Peter Studer, bu giderin nedenini şöyle açıkladı:

“Her katta çalışanlarımıza self servis meyve ve kuruyemiş imkânı sunuyoruz. Kişi başına yıllık maliyet yaklaşık 20 frank.”

Raporu kaleme alan Henry Habegger’e göre, “Cevizler, IPI’nın huzuru sağlamaya çalışan bir yönetim anlayışının sembolü haline geldi.”