CENEVRE- İsviçre’nin Cenevre kentinde bulunan ve ülkenin en büyük Müslüman ibadet yeri olan Petit-Saconnex Camii, son yıllarda radikal İslamcı faaliyetlerle ilişkilendirilerek güvenlik servislerinin dikkatini çekti. Bu cami, özellikle 2015 yılında iki genç cemaat üyesinin Suriye’ye giderek IŞİD’e katılmasıyla gündeme geldi. Bu olayların ardından İsviçre Federal İstihbarat Servisi (SRC), camideki bazı kilit kişileri izlemeye başladı. 

Fransız Güvenlik Sorumlusuna Yönelik Gözetim

2016 yılında caminin güvenlik şefi olarak işe alınan Fransız vatandaşı bir kişi, Fransa’da “Fiché S” olarak bilinen ve devlet güvenliği için tehdit oluşturan bireyler listesinde yer alıyordu. Bu kişi, camideki giriş-çıkışları kontrol etmek ve bodrum katında toplanan küçük bir radikal grup üzerinde denetim sağlamakla görevliydi.

Ancak İsviçreli yetkililer, yapılan gözetim sonucunda herhangi bir cezai suç unsuru tespit edemedi. Bu nedenle polis, potansiyel tehditleri önlemek adına somut adımlar atamadı. Sonuç olarak, bu güvenlik sorumlusu ve Fransa’da “Fiché S” listesinde bulunan üç kişi daha, Cenevre İslam Kültür Vakfı tarafından işten çıkarıldı.

Yeni İstihbarat Yasasının Uygulanması

Bu olaylar, 2016 yılında halk oylamasıyla kabul edilen ve 2017’de yürürlüğe giren yeni İstihbarat Yasası’nın (LRens) ilk uygulamalarından birini oluşturdu. SRC, caminin güvenlik şefine ait beş telefon numarasının geçmiş iletişim kayıtlarını talep etti. Bu talepler, özel bir güvenlik odasında çalışan ve kararları gizli tutulan bir federal idare mahkemesi yargıcı tarafından onaylandı. Eski Savunma Bakanı Guy Parmelin de bu özel gözetim operasyonuna onay verdi. 

Gözetim sonucunda, güvenlik şefinin terörizmle bağlantılı kişilerle iletişim kurduğuna dair bir kanıt bulunamadı. SRC, bu kişiyi daha sonra bilgilendirerek, ona yasal itiraz hakkı tanıdı. Bu, SRC’nin bilgi toplama faaliyetlerine karşı açılan ilk dava oldu ve süreç yıllarca sürdü. Mahkeme, SRC’nin gözetim kararının orantılı ve yasal olduğunu belirtti.

İşbirliği ve Sonuçlar

Gözetim altındaki güvenlik şefi, bir süre SRC ile işbirliği yaparak, camideki Arnavut kökenli bazı kişilerin faaliyetleri hakkında bilgi verdi. Ayrıca, yerel polisle de iyi ilişkiler kurduğu belirtildi. Ancak, bu işbirliğine rağmen, gözetim süreci ve sonrasında yaşananlar, İsviçre’nin güvenlik politikaları ve bireysel haklar arasındaki dengeyi yeniden gündeme getirdi.

Bu olay, İsviçre’nin terörle mücadele stratejileri ve istihbarat yasalarının pratikte nasıl uygulandığını gösteren önemli bir örnek teşkil ediyor. Ayrıca, bireylerin güvenlik gerekçesiyle izlenmesi durumunda, yasal haklarını nasıl kullanabileceklerini de ortaya koyuyor.

Türk Camilerinde Güven Dikkat Çekiyor

Cenevre Büyük Camii’nin karşı karşıya kaldığı bu tür soruşturmalar ve izleme faaliyetleri, İsviçre’de faaliyet gösteren diğer Müslüman toplulukların dini yapılarının da kamuoyunun gündemine gelmesine neden oluyor. Özellikle Türk toplumuna ait camiler ve onların bağlı bulunduğu kurumlar, bu bağlamda örnek teşkil ediyor.

İsviçre Türk toplumu tarafından kurulan camilerin büyük çoğunluğu, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yurt dışı teşkilatı olan Diyanet İşleri Türk İslam Birliği (DİTİB) çatısı altında faaliyet gösteriyor. İsviçre’de İsviçre Türk Diyanet Vakfı (İTDV) aracılığıyla organize edilen bu camiler, yalnızca ibadethane değil, aynı zamanda sosyal dayanışma, eğitim ve kültürel etkileşim merkezi olarak da işlev görüyor.

İsviçreli yetkililerce yapılan açıklamalarda, bugüne kadar hiçbir Türk camisinden terör örgütlerine katılım ya da radikalleşme vakası tespit edilmediği net bir şekilde ifade ediliyor. Türk camileri, toplumsal entegrasyonu destekleyen, hukuk devleti ilkelerine saygılı ve açık denetim ilkesiyle çalışan yapılar olarak öne çıkıyor.

Diyanet’in Rolü: Şeffaflık ve Eğitim Odaklı Yaklaşım

İTDV, İsviçre’de faaliyet gösteren yaklaşık 40 caminin koordinasyonunu sağlamakta ve imamlarını Türkiye’den gönderilen ve diplomalı din görevlilerinden seçmektedir. Bu din görevlileri, İsviçre makamlarıyla iş birliği içinde çalışmakta ve eğitim faaliyetlerinde şeffaflık esasına göre hareket etmektedir. Okuma salonları, kadınlara ve gençlere yönelik kültürel programlar ve çeşitli sosyal etkinliklerle Türk camileri, İsviçre toplumuna açık bir dini temsil modeli sunmaktadır.

Ayrıca Türk camileri, İsviçre’de dini cemaatlerin devletle ilişkisini düzenleyen yasal çerçeveye de uygun hareket ederek hem güvenlik hem de entegrasyon açısından örnek bir çizgi izlemektedir. Diyanet’e bağlı camilerde dini söylem, barış, hukuk, aile birliği ve toplumsal uyum temelli olarak sürdürülmektedir.

Kültürel Köprü Olarak Türk Camileri

İTDV camileri yalnızca Türk toplumuna değil, diğer Müslüman gruplara da hizmet vermekte; çocuklara yönelik Kur’an kursları, kadınlara özel seminerler, gençler için sosyal etkinlikler ve İsviçre toplumu ile kaynaşmayı amaçlayan kültürel projeler gerçekleştirmektedir.

Her ne kadar İsviçre’nin bazı dini yapılarında zaman zaman radikal söylemler endişe oluşturmuş olsa da, Türk camileri bu konuda istikrarlı bir çizgi izlemiş, güvenlik kurumlarının takdirini kazanmış ve radikal unsurların etkisinden uzak durmayı başarmıştır.

Yeni Bir Denge Arayışı

Cenevre’deki olaylar, İsviçre’nin hem ulusal güvenliği koruma hem de dini özgürlükleri muhafaza etme yönünde denge arayışını bir kez daha gündeme taşımıştır. Bu noktada Türk camilerinin örnek niteliği taşıması, İsviçre kamuoyuna ve karar alıcılara güvenlikten uzak, topluma entegre, şeffaf dini yapılara nasıl ulaşılabileceğini göstermektedir.

İsviçre’de göçmen kökenli Müslüman toplumlar arasında, terör örgütleriyle hiçbir bağı olmayan ve dini söylemlerinde toplumun ortak değerlerini esas alan yapıların desteklenmesi, sadece güvenliği değil, toplumsal barışı da güçlendirecektir.