ZÜRİH – Basel ve Zürih kantonlarında park yeri bulmak artık daha da zorlaşıyor. Şehir yönetimlerinin uzun süredir uygulamakta olduğu kısıtlama stratejileri, kent merkezlerinde kamusal otopark sayısını ciddi şekilde azaltmış durumda. NAU.ch tarafından yayımlanan habere göre, Basel’de 2015’ten bu yana yaklaşık 1.500, Zürih’te ise 3.200’den fazla park yeri kaldırıldı.

Bu alanların önemli bir kısmı yayalaştırma, bisiklet yolları ve yeni yeşil alanların oluşturulması için dönüştürülüyor. Yerel yönetimler bu değişimi, “şehir içi yaşam kalitesini artırma” hedefiyle gerekçelendiriyor.

Zürih’in 2040 Hedefi: Özel Araçları %30 Azaltmak

Zürih Belediyesi, uzun vadeli ulaşım planlamasında iddialı bir hedefi benimsemiş durumda:
2040 yılına kadar özel motorlu taşıt kullanımını yüzde 30 azaltmak.

Bu hedef doğrultusunda ilerleyen süreçte 10.000’e yakın park yerinin de kaldırılması bekleniyor. Öte yandan şehir, toplu taşıma ve bisiklet rotalarına yaptığı yatırımları artırırken, çoğunlukla yer altı otoparklarında olmak üzere 3.000’in üzerinde yeni özel park alanı da oluşturdu.

Belediye ayrıca park izinlerine ilişkin yönetmeliği sıkılaştırarak denetimleri dijital sistemlerle güçlendirdi.

Basel’in Çözümü: Özel Otoparklarda “Çoklu Kullanım” Dönemi

Basel şehri sınırlı kamusal alan sorununa yenilikçi bir çözüm getirdi.
2022 yılının ortalarından itibaren özel otoparkların çoklu kullanıma açılmasına resmi olarak izin verildi.

Bu sayede:
• Gündüz ofis çalışanları tarafından kullanılan park yerleri,
• Gece bölge sakinleri tarafından kullanılabiliyor.

Pilot projeler, mevcut altyapının daha verimli değerlendirilmesini hedefliyor.

Artan Maliyetler ve Vatandaş Tepkisi

Park yeri kısıtlamaları, bölgede yaşayan vatandaşlar ve işletmeler için yeni mali yükler de doğuruyor.
Birçok şehirde ikamet park izni ücretlerinin ciddi şekilde arttığı ifade ediliyor.

Eleştiriler özellikle şu noktalarda yoğunlaşıyor:
• Esnafın lojistik faaliyetlerinin zorlaşması
• Büyük araç sahibi ailelerin park yeri bulmakta güçlük yaşaması
• Park izinlerinin sayısının mevcut park alanlarını aşması

Siyaset, bir yandan “yeşil şehir” politikalarını sürdürürken, diğer yandan araç sahiplerinin ihtiyaçlarını karşılamak arasında denge kurmaya çalışıyor.

Şehirler Dönüşüyor: Parktan Çok “Alan Yönetimi” Tartışılıyor

Zürih ve Basel’deki dönüşüm, sadece park alanı eksikliği değil, aynı zamanda yeni bir kentsel yaşam modeli tartışmasını da beraberinde getiriyor.

Kentsel dönüşümün merkezinde şu başlıklar öne çıkıyor:
• Daha fazla yayalaştırılmış alan
• Bisiklet ve toplu taşıma altyapısının güçlendirilmesi
• Trafik yoğunluğunun azaltılması
• Dijital park yönetimi
• Çoklu kullanım modelleri

Özellikle Cenevre’nin 2021’den beri uyguladığı sensör tabanlı anlık park doluluk ölçüm sistemi, diğer şehirler için de örnek teşkil ediyor.