CENEVRE – İsrail ile İran arasında artan askeri gerilim, Avrupa’nın diplomatik girişimlerini hızlandırdı. Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık dışişleri bakanları ile Avrupa Birliği Dış Politika Yüksek Temsilcisi, 20 Haziran 2025’te Cenevre’de İran Dışişleri Bakanı Abbas Araghtschi ile bir araya geldi.

Görüşmelerin odağında, İsrail’in İran’daki askeri hedeflere yönelik son hava saldırıları ve İran’ın buna verdiği füze yanıtları yer aldı. Avrupalı liderler, çatışmaların daha geniş bir savaşa dönüşmesini engellemek için İran’ı diplomatik sürece geri çekmeye çalışıyor.

İran: “Önce İsrail saldırıları dursun”

İran Dışişleri Bakanı Araghtschi, görüşme öncesi yaptığı açıklamada, “İsrail saldırıları sürdüğü sürece müzakere masasında yer almayacağız” diyerek, barışçıl bir çözüm için öncelikle şiddetin durdurulması gerektiğini belirtti.

Araghtschi ayrıca, ABD ile doğrudan görüşme olasılığını da reddederek, nükleer program üzerindeki baskıların tek taraflı olduğunu ve İran’ın savunma hakkını koruyacağını vurguladı.

Almanya ve Fransa’dan çağrı

Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, İran’a “nükleer zenginleştirme faaliyetlerini askıya alma ve füze programını sınırlandırma” çağrısında bulundu. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot ise İsrail’in güvenliğini desteklerken aynı zamanda İran’a diplomasi kapılarını açık tutma teklifinde bulundu.

İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy de, Cenevre’deki toplantıdan önce Washington’da temaslarda bulunarak, ABD ile koordineli bir yaklaşım gerektiğini dile getirdi.

ABD: “Diplomasi için pencere daralıyor”

ABD yönetimi, İran’a yönelik doğrudan bir saldırı planlamadığını ancak iki haftalık bir “diplomatik fırsat penceresi” bulunduğunu duyurdu. Beyaz Saray yetkilileri, bu sürede ilerleme sağlanamaması hâlinde daha sert önlemlerin gündeme gelebileceğini ifade etti.

Savaş devam ederken diplomasi zayıf

Cenevre’deki görüşmeler sürerken, sahada çatışmalar da devam etti. İsrail, İran’ın radar ve füze altyapılarını hedef almaya devam ederken, İran da İsrail topraklarına füze saldırısı düzenledi. Taraflar arasında ateşkes veya diplomatik ilerleme sağlanamadı.

Cenevre’deki toplantı, Avrupa’nın diplomatik ağırlığını kullanarak İran ile İsrail arasındaki krizi yumuşatma çabasının yeni bir adımı oldu. Ancak sahadaki saldırıların sürmesi ve tarafların geri adım atmaması, diplomatik çözüm umutlarını zayıflatıyor. İsviçre’nin ev sahipliğinde yürütülen bu girişimin başarılı olabilmesi için tarafların karşılıklı güven adımları atması gerekiyor.