BERN – İsviçreli ekonomist Monika Bütler, “Tages-Anzeiger” gazetesine verdiği röportajda, yeni sosyal yardımlar ve ek emeklilik ödemelerinin genç kuşakların aleyhine, yaşlıların lehine işlediğini söyledi. Bütler’e göre bu durum kuşaklar arası adaletsizlik yaratıyor.
13. AHV maaşı veya “Eigenmietwert” sisteminin kaldırılması gibi düzenlemelerin mali yükünün gençlere yüklendiğini belirten Bütler, “Daha varlıklı emeklilere gençlerin cebinden daha fazla kaynak aktarılması yanlış bir yönlendirme” dedi. Yoksul yaşlıların desteklenmesinin doğal olduğunu kabul eden ekonomist, asıl sorunlu noktanın kaynak aktarımının yönü olduğunu vurguladı.

Eğitim uzun, çalışma süresi kısa
Bütler, yaşlı kuşaklardan gelen “Gençler artık çalışmak istemiyor” eleştirisine katılmadığını belirterek, “İsviçre’de eğitim süresi uzun, ancak daha uzun süre çalışmaya hazır değiliz. Bu da yaşlılık için birikim yapabileceğimiz dönemi kısaltıyor” ifadelerini kullandı.

Artan yaşam beklentisinin sorunu derinleştirdiğini söyleyen Bütler, emeklilik yaşının artırılmasını savundu. Ancak bunun herkes için aynı olmaması gerektiğini, genç yaşta iş hayatına başlayanlar veya ağır bedensel iş yapanlar için farklı kademeler uygulanabileceğini söyledi.

Maaş sistemi değişmeli
Bütler, gelecekte işgücü piyasasına daha az genç insanın gireceği, aynı zamanda baby boomer kuşağının topluca emekli olacağı öngörülerine dikkat çekti. Sorunun genç sayısından çok dağılımda olduğunu belirten ekonomist, yapay zekâ nedeniyle bazı mesleklerin ortadan kalkacağını, bazı sektörlerde ise şimdiden personel açığı olduğunu vurguladı.

Avustralya’dan örnek veren Bütler, “Bizde maaş, eğitim süresine çok bağlı. Oysa Avustralya’da teknisyen ve zanaatkârlar, çoğu zaman profesörlerden iki kat fazla kazanıyor” dedi.

Boomer vergisi çözüm değil
Almanya’da tartışılan “Boomer-Soli” gibi varlıklı emeklilerden ek vergi alınması önerisini İsviçre’de faydalı görmediğini belirten Bütler, “İsviçre’de AHV sistemi zaten zengin ile yoksul arasında güçlü bir gelir transferi sağlıyor. Katkı payı ödeyenlerin yüzde 80’inden fazlası, hayatları boyunca yatırdıklarından daha fazla emekli maaşı alıyor” dedi.