TÜRKİYE’DE EMEKLİLİK HAKKINDA BİLMENİZ GEREKENLER

TÜRKİYE’DE EMEKLİLİK HAKKINDA BİLMENİZ GEREKENLER

T.C. Bern Büyükelçiliği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliğinin “Türkiye’de Emeklilik ve İsviçre Sigorta Kurumu’ndan (AHV/AVS) Sigorta Primlerinin Türkiye’ye Transferi” Konusunda Sıkça Sorulan Sorular konulu duyurusu aşağıda sunulmaktadır.

- Türkiye’de emekli olmak ve Türkiye’deki sosyal güvenlik hakları konusunda bilgi almak isteyen İsviçre’deki vatandaşlarımızın nereye başvurmaları gerekmektedir?

Türkiye'de emeklilik koşulları hakkında genel bilgilerin alınması, emeklilik için 3201 sayılı Kanun'a göre yurt dışı hizmet borçlanma talep dilekçesinin doldurulması ve bu dilekçeye eklenmesi gereken belgeler konusunda Türkiye'de Sosyal Güvenlik Kurumu ile yurtdışında Büyükelçiliklerimizin ve Başkonsolosluklarımızın Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliklerine ve Ataşelikleri'ne müracaat edilmesi ve Devletimiz tarafından bilabedel sağlanan bu imkândan yararlanılması değerli vatandaşlarımızın menfaatleri gereğidir.

- Türkiye’de emekli olmak maksadıyla 3201 sayılı Kanun’a göre hizmet borçlanması yapacak İsviçre’deki vatandaşlarımızın karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri nelerdir?
Bazı vatandaşlarımızın ücret ödeyerek vekil tayin ettikleri kişiler vasıtasıyla Türkiye'de Sosyal Güvenlik Kurumu'na yurtdışı hizmet borçlanması talebiyle müracaat ettikleri ve bunun sonucunda, İsviçre Sigorta Kurumu'ndan sigorta prim transferi, İsviçre'de elde ettikleri ek emeklilik geliri ve sosyal yardım konularında telafi edilmesi mümkün olmayan hak kayıpları ile karşılaştıkları; ayrıca Türkiye'de 5510 sayılı Kanun’un öngördüğü şartlarda sigortalı bir işte çalışmadıkları halde kanuna aykırı bir şekilde Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) sigorta kayıtlarının yapılması sebebiyle, yapmış oldukları yurt dışı hizmet borçlanmalarının ve emekliliklerinin SGK tarafından iptal edilerek, kendilerine ödenen aylıkların yasal faizi ile birlikte geri istenildiği yönünde Müşavirliğimize bilgiler intikal etmektedir.
Benzeri sorunlarla karşılaşılmamasını teminen, vatandaşlarımızın emeklilik konusunda, Türkiye'de Sosyal Güvenlik Kurumu İl ve Merkez Müdürlüklerine (SGK), İsviçre'de T.C. Bern Büyükelçiliği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği'ne ve T.C. Zürih Başkonsolosluğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliği'ne müracaat etmeleri uygun olacaktır.
.
- T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu’na 3201 sayılı Kanun’a göre hizmet borçlanması başvurusu nasıl yapılmaktadır?
3201 sayılı Kanun'a göre yurt dışı hizmet borçlanma form talep dilekçesi, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun www.sgk.gov.tr web sitesinden form ve dilekçeler bölümünden temin edilebilmektedir. 
Dilekçenin doldurulması sırasında Müşavirliğimizden ve Ataşeliğimizden telefonla ve şahsen müracaat edilerek destek alınması da mümkündür.

- 3201 sayılı Kanun’a göre hizmet borçlanması yapabilmek için form borçlanma talep dilekçesine hangi belgelerin eklenmesi gerekmektedir?

Yurt dışı hizmet borçlanma talep dilekçesinin doldurulmasından sonra dilekçeye eklenecek belgeler:.

1-İsviçre Sigorta Kurumu'ndan (AHV / AVS) alınacak sigorta hizmet sürelerini gösteren belge (Auszug aus dem individuellen Konto) Bu belgenin tercümesine ihtiyaç bulunmamaktadır. 
Görev bölgemizdeki yeminli tercümanların da, emeklilik başvurusu için sigorta hizmet belgelerinin tercümesinin gerekmediği hususunda vatandaşlarımıza bilgi vermeleri ve bu kişileri Müşavirliğimize ve Ataşeliğimize yönlendirmelerinden memnuniyet duyulacaktır. 
2- Nüfus cüzdanının fotokopisi, .
3- Çifte vatandaş olanların İsviçre kimlik kartlarının fotokopisi. .
Ev hanımı olarak 18 yaşından sonra yurt dışında geçirilen sürelerini borçlanacak olanların İsviçre'de ikamet ettikleri belediyeden alacakları, ikamet sürelerini gösteren belgeyi (Wohnsitzbescheinigung) dilekçelerine eklemeleri gerekmektedir.

Büyükelçiliğimizin Konsolosluk Şubesi ve Başkonsolosluklarımızca, ikamet belgesinin (Wohnsitzbescheinigung) aslına istinaden "İkametgah İlmühaberi" düzenlenebilmektedir.

- 3201 sayılı Kanun’a göre hizmet borçlanması yaptıktan sonra sosyal güvenlik mevzuatımız kapsamında aylık tahsis edilmesi için şartlar nelerdir?
3201 sayılı Kanun'a göre hizmet borçlanması yapan vatandaşlarımızın, sosyal güvenlik mevzuatımız çerçevesinde emekli olabilmeleri için gerekli olan yaş ve sigorta hizmet süresi şartlarını yerine getirmeleri durumunda, sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre aylık tahsisis için;
1- Yurt dışında çalışmamak, yurda kesin dönüş yapmış olmak, tahakkuk ettirilen sigorta prim borcunu tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödemiş olmak, işsizlik parası, sosyal yardım ve ikamete dayalı sosyal sigorta yardımları almamak şarttır.
3201 sayılı Kanuna göre yurtdışında geçen süreleri borçlananlara aylık bağlanabilmesi için, yurtdışındaki çalışmanın sona ermesi, ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği alınmaması şarttır.
“Sosyal sigorta ödeneği” deyimi, çalışma yaşamı süresince karşılaşılan hastalık, iş kazası, meslek hastalığı veya işsizlik gibi riskler nedeniyle iş göremezlik veya işsizlik gibi adlar altında yapılan ödenekleri, 
“Sosyal yardım ödeneği” deyimi ise bulunulan ülke mevzuatı kapsamında, geçimlerini sağlayacak hiçbir gelirleri olmayan veya mevcut gelirleriyle geçimlerini sağlamakta güçlük çeken kişilerin asgari geçim düzeyi ile sınırlı olmak üzere geçimlerinin sağlanması amacıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından muhtaçlık durumuna ve süresine göre ödenen, ikamet şartına bağlı nakdi yardımları ifade eder. 
2- Tahakkuk eden primin ödenmesinden sonra Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından emekli aylığı bağlanabilmesi için, 
-Aylık Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi
-3201 Sayılı Kanun’a Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi 
formlarının doldurulup bir dilekçe ekinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) verilmesi şarttır.

3- T.C. Sosyal Güvenlik Kurumunca, 
- İsviçre Sigorta Kurumu tarafından düzenlenen E 205 CH sayılı sigorta hizmet cetvelinin izahat bölümünde (15) 1 kod numarası ile tanımlanan ve İsviçre'de işçi olarak çalışılan sürelerde ödenen sigorta prim sürelerinin ve 
- İsviçre’deki ikamet sırasında çalışılmayan sürelerde gelir elde edilmeden ödenen ve (15) 4 kod numarası ile tanımlanan sigorta prim sürelerinin mevcut olması halinde 
aylık tahsisi mümkün olamamaktadır.
Kurumca yapılan resmi açıklamada, İsviçre'de yaşayanların çalışmadıkları sürelerde de İsviçre Sigorta Kurumu'na (AHV/AVS) sigorta primi ödemek zorunda oldukları, bu süreler için ödenen sigorta primlerinin İsviçre mevzuatına göre çalışılmış süreler olarak kabul edildiği, söz konusu sürelerin Türkiye-İsviçre Sosyal Güvenlik Sözleşmesi hükümlerine göre hizmet birleştirmede, kısmi aylığa hak kazanmada, aylığın hesabında ve 3201 sayılı Kanun'a göre yapılacak hizmet borçlanmasında dikkate alındığı ve bu nitelikte sigorta süreleri bulunanlara yurda kesin dönüş şartının yerine getirilmemiş olması nedeniyle aylık tahsis edilemeyeceği ve kanuna aykırı olarak bağlandığı sonradan tespit edilenlerin aylıklarının kesileceği bildirilmektedir. 


- İsviçre’de yaşadıkları halde Türkiye’de emekli olanların karşılaşacakları sorunlar nelerdir?
İsviçre’de sosyal yardım alanların Türkiye’de emekli olmaları kanunen mümkün değildir. İsviçre Sigorta Kurumu’ndan (AHV/AVS/IV) yaşlılık veya malüliyet aylığına ilaveten tamamlayıcı sosyal güvenlik ödemeleri (Ergaenzungsleistungen) alanlar, Türkiye’de elde ettikleri emeklilik gelirlerini, İsviçre Sigorta Kurumu’na beyan etmek zorundadırlar. Tamamlayıcı sosyal güvenlik ödemeleri için öngörülen gelir düzeyinin, Türkiye’den elde edilen emeklilik geliri nedeniyle aşılması durumunda tamamlayıcı sosyal güvenlik ödemeleri Türkiye’den elde edilen emekli aylığı miktarı kadar kısmen azaltılacak veya bu ödemeye son verilecektir.
- İsviçre’den Türkiye’ye kesin dönüş yapan vatandaşlarımız İsviçre Sigorta Kurumu’ndan (AHV/AVS) sigorta primlerini T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu’na nasıl transfer ettirmektedirler?
Türkiye-İsviçre Sosyal Güvenlik Sözleşmesi’nin 10 a maddesi hükmüne göre, İsviçre’yi kesin olarak terk eden vatandaşlarımız, İsviçre’de çalıştıkları sürede elde ettikleri brüt kazançları toplamının % 8,4’üne karşılık gelen yaşlılık sigortası primlerini T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu’na transfer ettirebilmektedirler.

Türkiye Cumhuriyeti ile İsviçre Federal Konseyi arasındaki Sosyal Güvenlik Sözleşmesi'nin 10 a maddesi sigorta prim transferi şartlarını içermektedir: Madde 10 –

1-Türk vatandaşları Sözleşmenin 8 ve 12 maddelerine rağmen İsviçre yaşlılık ölüm sigortalarına kendileri için yatırılmış olan primlerin Türk sigortalarına transferini İsviçre yaşlılık, malûllük ve ölüm sigortaları yardımlarından henüz hiç yararlanmamış olmaları ve Türkiye'de veya bir üçüncü ülkede yerleşmek üzere İsviçre'den ayrılmış bulunmaları koşulu ile talep edebilirler.

İsviçre yaşlılık ve ölüm sigortasının iki eş için prim yatırılmışsa, eşler kendileri için yatırılan primlerin transferini münferit olarak isteyebilirler. Ancak yalnız kadın eşin primleri transfer olunmuşsa, erkek eş ancak yaşlılık, malüllük ve ölüm sigortasına ilişkin basit bir gelirden yararlanır.

2-Birinci paragrafın uygulanmasında, Türk sigortalarına primleri transfer olunmuş Türk vatandaşları ve bunların hak sahipleri söz konusu primlerin transferi nedeniyle, İsviçre yaşlılık, malüllük ve ölüm sigortasından artık hiç bir hak iddiasında bulunamazlar.

3-Primler Türkiye Sosyal Sigortalar Kurumuna transfer olunur ve bu kurum primleri Türk mevzuatına göre yetkili sigorta kuruluşuna intikal ettirir. Bu primler ve bu primlere ilişkin süreler, bir Türk aylığına hak kazanmada ve bu aylığın hesabında, Türk primlerine ve sürelerine muadil sayılır. Transfer olunan primlerden Türk emeklilik sigortası çerçevesinde sigortalı veya hak sahibi yararına hiç bir menfaat sağlanmıyorsa, anılan yetkili kuruluş transfer edilmiş olan primleri ilgili kimselere öder.

İlgili mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, AHV/AVS sigorta primlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) transfer edilmesi için, daha önce İsviçre Malüliyet Sigortası Kurumu'ndan (AHV / IV) malüliyet aylığı ve sağlık yardımı (kur tedavisi, protez, ortopedik araç ve gereç sağlanması veya kısa süreli malüliyet sigortası parasal ödemeleri v.s yardımlar) alınmamış olması temel şarttır.

3201 sayılı Kanun'un sigorta prim transferi hakkındaki 10. maddesi:

Sosyal güvenlik sözleşmeleri ile transferi sağlanan primlerin iadesi

Madde 10 – Türk vatandaşları hesabına yabancı ülkelerdeki sosyal güvenlik kurumlarına yatırılmış bulunan primlerin, ülkelerarası anlaşmalarla Türkiye'ye transferlerinin sağlanması halinde;
a) Transfer olunan primlere ilişkin sürelerin tamamını bu Kanuna göre borçlanarak, tahakkuk ettirilen borcunu da ödemiş olanlara, transfer olunan primlerin tamamı,
b)Transfer olunan primlere ilişkin sürelerin bir kısmını bu Kanuna göre borçlanarak tahakkuk ettirilen borcunu da ödemiş olanlara, transfer olunan primlerin borçlandıkları süreye isabet eden orandaki miktarı, transfer tarihindeki cari kur üzerinden Türk Lirası karşılığı olarak ilgili sosyal güvenlik kuruluşunca sigortalıya, hak sahiplerine veya mirasçılarına iade edilir.

Açık bir ifade ile, İsviçre'de geçen sigortalı sürelerin tamamının Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) 3201 sayılı Kanun'a göre borçlanılması ve tahakkuk eden prim borcunun ödenmesi halinde AHV/AVS sigorta primlerinin tamamı sigortalıya iade edilmektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) 3201 sayılı Kanun'a göre yapılacak borçlanma başvurusu sırasında tahakkuk edecek sigorta prim borcunun İsviçre Sigorta Kurumu'ndan transfer edilecek primlerden mahsup edilmesi talep edilebilmektedir.

İsviçre Sigorta Kurumu'ndan sigorta primlerini Türkiye Sosyal Güvenlik Kurumu'na transfer ettirmek suretiyle 3201 sayılı Kanun'a göre yurt dışı hizmet borçlanması yapmak isteyen vatandaşlarımızın, İsviçre'de geçen çalışma sürelerinin tamamını borçlanmaları hak kayıplarını önleyecektir.

Türkiye’ye kesin dönüş yapılmadan önce İsviçre Sigorta Kurumu’nun (AHV/AVS) Cenevre’deki merkezine yazılı olarak müracaat edilerek, sigorta prim transfer hakkının olup olmadığının tespit edilmesi faydalı olacaktır.

SGK tarafından aylık tahsis edilmeden önce yurt dışı hizmet süreleri 3201 sayılı Kanun'a göre ilaveten borçlanılabilmektedir.

- Sigorta prim transferi uygulaması tercih edilmeli midir?

Sigorta prim transferi yapılmaksızın da Türkiye’de emekli olma hakkı vardır. Sigorta prim transferi için kesin dönüş zorunludur.

Vatandaşlarımızın Türkiye’ye kesin dönüş kararlarını baskı altında kalmaksızın kendi hür iradeleri ile almış olmaları gerekir. Kesin dönüşle ilgili ani kararlar çoğu zaman istenilmeyen ve telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurmaktadır. 
İsviçre Sigorta Kurumu’ndan sigorta primlerinin transfer edilmemesi ve Türkiye’ye kesin dönüş yapılması durumunda, kadın sigortalılar 64. ve erkek sigortalılar 65. yaşını tamamladıkları takdirde veya 2 yıl önce erken emekli olmak istemeleri durumunda emekli aylıklarından % 13,6 kesinti yapılarak aylık tahsis edilmesi ve Türkiye’de ödenmesi, sigortalının vefatı halinde ise dul eşe ve 18 yaşından küçük veya eğitime devam eden 25. yaşına kadar çocuklara dul ve yetim aylığı tahsis edilmesi mümkündür. Erken emeklilik talebi söz konusu olur ise İsviçre Sigorta Kurumu’na en az 1 yıl önceden başvuruda bulunulması gerekmektedir.

Vatandaşlarımızın da takdir edecekleri üzere, emeklilik geliri mal veya kapital yatırımına göre çok yüksek bir gelire dönüşmemekle birlikte, hayatın her koşulunda devam edecek, mal veya servetle kıyaslanmayacak, sosyal değeri yüksek, kaliteli bir gelir niteliğindedir.

Prim transferi yaparak İsviçre Sigorta Kurumu’ndan emekli olma hakkından vazgeçen vatandaşlarımız, prim transferi ile elde ettikleri kapitali doğru ve çok uygun bir yatırımla değerlendirmedikleri takdirde hem emeklilik haklarını hem de kapitallerini kaybetme gibi istenilmeyen bir sonuçla karşılaşmamak için çok dikkatli davranmalıdırlar.

-Bazı vatandaşlarımızın erken yaşta Türkiye’ye kesin dönüş yapmaları hakkındaki değerlendirmeleriniz nedir?

Çalışma hayatından erken ayrılmayı zorunlu hisseden kişilere, kendi iradeleri ile aldıkları her kararda olduğu gibi saygılı olmak gerekir. Ancak, bilimsel olarak yapılan tespitlere göre, çalışma hayatının erken yaşlarda sonlandırılması bireyin sosyal izolasyonuna neden olmakta, psikolojik olarak yalnızlaşma ve kendisini değersiz hissetme gibi sonuçlar doğurmaktadır. Sağlık koşullarına en uygun şekilde emeklilik yaşına kadar çalışmak, hayata ısrarla, güçlü hedeflerle ve hayallerle bağlanmak, huzurun ve sağlığın teminatıdır.

Türkiye’ye kesin dönüş yapanların sayılarında önceki kuşaklara kıyasla giderek azalma olmaktadır. Türkiye’ye kesin dönüş kararı alanların, İsviçre’de ikamet haklarını iptal ettirmeksizin, 3 – 6 ay süre ile Türkiye’de kalarak, yeniden uyumlarını gözden geçirmeleri veya İsviçre Yabancılar Kanunu’na göre İsviçre’de ikamet kaydının iptali (Abmeldung) sırasında, Türkiye’ye uyum sağlanamaması durumunda 3 – 4 yıl zarfında İsviçre’ye geri dönüş opsiyonunu yazılı olarak almaları uygun olacaktır.

Müşavirlik ve Ataşelik İletişim Bilgileri:

T.C. Bern Büyükelçiliği
Bern Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği
Lombachweg 33, 3006 Bern
Telefon: 031 351 06 29 E-posta: bern@csgb.gov.tr

T.C. Zürih Başkonsolosluğu
Zürih Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliği
Weinbergstrasse 65, 8006 Zürich 
Telefon: 044 363 93 13 Santral : 044 368 29 00
E-posta: zurih@csgb.gov.tr

Müşavirliğimizin duyurularına, Büyükelçiliğimizin web ve sosyal medya adreslerinden erişilmesi mümkündür:
Web : www.bern.be.mfa.gov.tr
Twitter : @ BernTurkEmbassy
Facebook: https://trtr.facebook.com/BernBuyukelciligi

Eylül 2017 ayı itibariyle güncel olan bu bilgiler, Müşavirliğimizce her üç ayda bir gözden geçirilerek, güncellenmektedir.

 

Bu haber toplam 26848 defa okunmuştur

HABERE YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
1 Yorum